Yıl 2018. Henüz koronavirüsün ‘k’ harfinin yarısı Çin’de bir yarasada. Kriz-mriz yok. Uçaklar tıka basa uçuyor.
Ama… Türk Hava Yolları’nın ikram şirketi ile Do&Co’nun anlaşmaları bitmiş. Görüşmeler tıkanmış. Uzatmalar oynanıyor.
THY çözümü yeni bir ortaklıkta arıyor. Hatta Singapurlu ikram devi SATS ile masaya oturmuş.
Do&Co’nun patronu Attila Doğudan çıkış yolu arıyor. Sonra araya sihirli bir el giriyor. THY ve Do&Co tekrar anlaşıyor. 23 Ekim 2018’de anlaşma ilan ediliyor.
Boğazdaki otel THY’ye geçiyor, hisse değişimi yapılıyor. En büyük konu ise İstanbul Havalimanı’na yapılacak mutfak kompleksi. Çünkü Do&Co “Bu çok ciddi bir yatırım” diyerek mutfak yatırımına girmemiş, THY’den uzun süreli anlaşmalar talep etmişti.
KURULAMAYAN MUTFAK
İlk etapta THY 29 Ekim 2018’de İstanbul Havalimanı’ndan resmi olarak deneme seferlerine başlıyor. Geçici bir ‘ikram aktarım’ merkezi kuruluyor. Ama asıl ikram, Atatürk Havalimanı’nda pişiyor, dünyanın yolunu geçip İstanbul Havalimanı’na ulaşıyor.
Aradan iki yılı aşkın bir süre geçiyor, ortada bir mutfak yok. Bu yatırım için yaklaşık 200 milyon dolarlık bir yatırım planlanmıştı. Bu yatırımın yapılması karşılığında yeni anlaşma 15 yıl olmuştu.
Do&Co’nun patronu Attila Doğudan THY’ye “İç hatlarda ikram kesik, business’ta 8 saat sonrasında zayıf bir ikram var bu yatırıma gerek yok” demiş olabilir mi? Bilmiyorum.
YILLARDIR DEĞİŞMEYEN MÖNÜLER
Do&Co, koronavirüs krizine kadar artık yolcuları tatminden uzak mönülerini tekrarlayıp duruyor. Salgın başlayınca da ikram durduruluyor. THY para ödemeyi kesiyor.
Ancak yavaş yavaş havayolları uçuşlarını başlatırken durum business’ta isyan noktasına geliyor. Gıdım gıdım ikram veren Lufthansa’dan Air France’a tüm büyükler yağdırmaya başlıyor. THY ise duruyor. Yolcunun havalimanından da yemek alma şansı yok. Keza çoğu restoran kapalı. 12 saatlik uçuşta insanlar ne yapacak?
Üstüne de servis şeflerinden sonra uçan şef uygulamasına son veriliyor. THY’nin bir dönem yıldızını parlattığı ikramda işler sarpa sarıyor.
Diyebilirsiniz ki Do&Co uygulayıcı. THY ne derse, neyin parasını verirse onu yapar.
İŞİN DETROİT AYAĞI
Ama kazın ayağı öyle değil. Şirketin ilk kelimesi ‘Turkish’, ikinci kelimede de ‘Do&Co’ yazıyor. Bu konuda demek ki çözülmemiş kriz var. Çünkü patinaj yapıldıkça sorun büyüyor.
Niye böyle davranıyor diye düşünürken ABD’den bir haber geliyor. Avusturyalı Do&Co Delta Havayolları’nın ikram ihalesini almış. Lansman böyle ama doğrusu Delta’nın üçüncü büyük merkezi Detroit’teki mutfak operasyonunu 10 yıllığına Mart ayından itibaren devralacak.
Bu koronavirüs krizi elbet bir gün bitecek. Yolcu sayıları artacak. Uçuşlar yapılacak. Bu gelişmeler yaşanırken THY ve Do&Co’nun ikramı tekrar ele almaları gerekiyor. Çünkü müşteri elden kaçıyor. Yarın İsrail yolcuları Emirates’e, Etihad’a kayacak. Ortadoğu’da Katar, Avrupa’da diğer büyük şirketler bu pazardan yolcuları çekiyor. THY’nin yıllarca tırnaklarını kazıyarak oluşturduğu pazar yavaş yavaş elden gidiyor.
Bana inanmıyorlarsa, YouTube’u açsınlar, yabancı vloggerların videolarını seyretsinler. Eskiden gurur duymak için seyrettiğim bu videolarda THY ikramı hakkında söylenenler hiç iyi değil.
15 OCAK’TA GENEL KURUL
Delta anlaşması ile Do&Co hisseleri bizim borsada tavan yaptı. 4 Kasım’da 307 TL olan hisse, yılbaşında 630 TL’ye fırladı. Do&Co hisselerinin ana işlem gördüğü yer Viyana. 15 Ocak’ta Viyana’da genel kurulu var. Bakalım ne karar çıkacak?
Helikopterin yerde taksi yapması
Bitsin bu 2020 derken son dakika Sabiha Gökçen Havalimanı’nda yer kazası meydana geldi. Jandarma Genel Komutanlığı’na ait Sikorsky S-70 helikopter yerde taksi yaparken aydınlatma direğine vurdu. Kaza maddi hasarla kapandı.
Helikopter pilotları eğer helikopterlerinde tekerlek varsa yerde taksi yaparak ilerlemek istemiyor. Kule de operasyon nedeniyle oluşabilecek Yabancı Madde Hasarı nedeniyle helikopterlere doğrudan kalkış izni vermiyor.
Belki de bu konuda yeni bir düzenleme yapmak, şartları biraz daha düzeltmek gerekiyor.
Atatürk Havalimanı’nda bitmeyen kuş derdi
THY’nin pazar sabahı 08.40’ta Almatı’ya İstanbul Atatürk Havalimanı’ndan kalkan Boeing 777F tipi kargo uçağı kuş sürüsüne daldı. Görüntü itibariyle yüzlerce kuş telef oldu. Uçak yapısal hasarla çok şükür kimsenin burnu kanamadan inebildi.
Yolcu operasyonunun İstanbul Havalimanı’na geçmesiyle birlikte Atatürk Havalimanı’nda bitmeyen bir kuş sorunu yaşanıyor. Meydanın tenhalaşmasının ardından Atatürk Havalimanı’nda kuş nüfusu hızla arttı. DHMİ mücadelede. Kalkış öncesinde araçlar siren çalarak piste giriyorlar ama yetmiyor.
Bu konuda daha mücadeleci adım atılması gerekiyor.
tolga bey agziniza sağlık doco konusuna kesinlikle katılıyorum thy bundan 5-10 yıl once bölgede rakipsizdi ne Avrupalı flag carrier ler ne de körfezdeki hava yolları thy ile rekabet edemiyordu.kalite son 2-3 yılda git gide dustu.iga da ahl dekinden daha sönük bir business lounge ile hizmet vermeye basladi,kisa mesafe uçuşlardan fc’i kaldırdı koltuk secimini ücretli yaptı yeni geniş gövde business lar bundan 5-10 yıl önceki thy nin vizyonuna uymuyor su an eski thy olsaydi cok daha iyi business koltuklar secilicegine eminim.ayrica benim dikkat ettigim bir konu daha var eskiden televizyonlarda thy reklamları gorurduk artik thy televizyonlarda reklam vermeyi birakti.ayrica son 10 yılda kat ettigi büyüme de yavaşlamaya basladi gibime geliyor.insanlar thy yi artik kalitesinden oturu degil de ya baska altarnetifleri olmadigi icin ya da daha uygun fiyata bilet sattigi icin tercih ediyor.nerde o dunyanin en cok ülkesine ucan avrupanin en iyi havayolu bu durum beni gercekten uzuyor keske thy globally yours donemine tekrar donse….