Daha bir hafta-10 gün önceydi. Ukrayna sınırına binlerce Rus askeri yığılmıştı. Ukrayna’ya bir tarafta NATO, bir tarafta Avrupa Birliği ’nin ‘arkasındayız’ dediği, bir kaç gün durumu izleyip yardıma başlayan batı… Türkiye açısından yukarı tükürsen bıyık, aşağıya tükürsen sakal. Savunmada iş birliği yaptığımız nüfus cüzdanı ile girilen Ukrayna… Diğer tarafta yılda 9 milyar dolarlık ticaretimizin olduğu kuzey ve Suriye’de komşumuz Rusya…
Savaşta neler olur sorusunu geçip Türkiye’ye bakalım. Önümüzdeki dönem ne olacak?
Rusya tarafı
Turizmin durumu kötü: Türkiye’ye gelen her dört turistten biri Rus. Gözüken o ki Putin 2022 yazı için Türkiye’ye turist gönderecek mi? Şu anlık zor gibi. Turizmde yüzde 25 düşüş. Hele de şu dövizin yüksek olduğu dönemde…
Ekonomik durum: Velev ki Putin Türkiye’yi yeşil listeye aldı. Rus halkının ekonomik durumu nasıl olacak? Tatile gelebilecek parası cebinde duracak mı? Malum iki yıldır salgın herkesi derinden etkiledi.
Rus havayolu şirketleri ne olacak: Batının hemen ambargo koyduğu ana konu uçak parçası, satışı, sigorta-kiralama işlemleri oldu. Sonra da Rus şirketleri batı hava sahasından yasaklandı. Belki Aeroflot devlet desteği ile ayakta kalacak. Ama tur şirketlerinin kurduğu, charter operasyonu yapan şirketler? Bir çoğu batabilir.
Ticaret: Rusya’da inşaat başta olmak üzere çok ciddi Türk şirketlerinin işleri var. Tarım ticaretimiz zirvede. Makina-elektrik malzemesi, tekstil ihracatımız var. Yıllık 9 milyar dolarlık toplam ticarette ithalatımızda doğalgaz ve petrol ilk sırada.
Savunma: Son yıllarda Rusya’dan aldığımız en büyük savunma kalemi S-400 hava savunma füzeleriydi. Ruslar uzun süredir Türkiye’nin ikinci paket S-400 alacağını iddia ediyordu. Muhtemel bu dosya kapanacak.
Ukrayna tarafı
Ticaret: Ukrayna ile yıllık ticaretimiz yaklaşık 4 milyar dolar. Bu durum Soru işareti.
Savunma: En önemli ticaret kalemlerimizin basında savunma geliyor. MİLGEM projemiz var. İHA satıyoruz. Karşılığında motor alıyoruz. TUSAŞ’ın T929 ATAK-2, T925 10 tonluk helikopter, Baykar’ın MİUS Projeleri için tek alternatif Ukraynalı Motorsich şirketi. Bu motorlarla yola devam edilecek mi, yoksa alternatif konulabilecek mi? Cevabı şimdi söylemek çok zor.
Ukrayna’nın durumu: Ukrayna, Türkiye’ye en çok turist yollayan 3’üncü ülke. Toplam 2 milyonu aşkın turist 2021’de Ukrayna’dan Türkiye’ye geldi. Bu turistleri 2022’de yüksek ihtimal ile bulamayacağız.
Türkiye, sadece diplomasi açısından değil, önündeki yol ekonomik, turizm ve savunma açısından oldukça mayınlı. Dikkatli adım atmak, iyi düşünmek gerekiyor. Anlaşılan o ki salgın ile birlikte bizi kuzeydeki savaşın etkileri bekliyor.
