İşte Yeni ALTAY… TSK kendi testlerine 23 Nisan’da başlıyor
Türk Savunma Sanayii’nin en çok tartışılan projelerinin başında ALTAY Ana Muharebe Tankı var. 20 yılı aşkın süredir devam eden projede önemli bir eşik 23 Nisan’da. Üretimi Kore motoru ile tamamlanacak 2 prototip tank, Türk Silahlı Kuvvetleri’ne (TSK) test için teslim edilecek. Hedef 2025’te Kore motorlu, 2026’da da yerli motorlu teslimat sürecine geçilecek.
BMC Grubu, ALTAY seri imalat ihalesini kazandıktan sonra büyük bir sessizliğe gömüldü. Ser verdi, sır vermedi. Yaklaşık 1,5 yıl önce farklı bir adım atıldı. Tüm ortaklık yapısı Tosyalı Holding’e geçti.
Ne zaman konuşacaklar derken ve hatta SAHA EXPO 2022’de denk gelemezken geçtiğimiz Ocak ayı sonunda Sakarya’daki Arifiye Tank ve Palet Fabrikası’nda motor geliştiren ve imal eden BMC Power’ın basın toplantısı oldu. Ancak seyahatim nedeniyle katılamadım.
Arifiye’de Yeni ALTAY
Geçen hafta BMC’nin Kurumsal İletişim Müdürü Ahmet İnal aradı. O sırada Ankara’daydım. Hemen planlamayı yaptık. Savunma basını, sosyal medyaya içerek üreten oldukça kalabalık bir ekiple Arifiye’de buluştuk.
BMC CEO’su Prof. Dr. Murat Yalçıntaş, BMC Savunma Genel Müdürü Mehmet Karaaslan ve BMC Power Genel Müdürü Mustafa Kaval ile ekipleri toplantıda tüm sorularımızı yanıtladı.
20 yılı aşkın süreç
Türk Silahlı Kuvvetleri’nın tank ailesi, M60, Leopard ve M48’lerden oluşuyor. Bu ailenin yenilenmesi için yürütülen proje ALTAY, 20 yılı aşkın süreçtir sürüyor. İhaleye çıkıldığında projenin ilk ayağını prototip geliştirilmesi ve Alman MTU şirketinin motor/transmisyonu ile yola çıkılmasıydı.
Otokar ile başladı
İhaleyi Otokar kazandı. Yaklaşık 500 milyon dolarlık geliştirme projesi 2010-2015 arasında yapıldı. MTU motorlu 5 adet prototip geliştirildi. Bu tanklar, o zaman ki adıyla Savunma Sanayi Müsteşarlığı’na ve Türk Silahlı Kuvvetleri’ne teslim edildi. 200 civarında Otokar mühendisi projede görev aldı.
Almanya’nın ambargosu
Sonrasında yapılan seri imalat ihalesini ise o dönem Ethem Sancak’a ait BMC kazandı. Sonrasında Türkiye’nin gerçekleştirdiği sınırötesi harekatlarla birlikte Almanya motor ve güç aktarımı konusunda ambargo uygulamaya başladı. Proje kitlendi. Alternatif arayışlar sürerken bir yandan da yerli güç grubu konusunda adımlar atılmaya başlandı.
İlk etapta Güney Kore’den alınacak motor ile proje tekrar başladı. Ancak aradan geçen sürede TSK’nın sınırötesi operasyonlarından Karabağ ve en sonrasında da Ukrayna Savaşı ile birlikte yeni beklentiler ve sistemler tanka eklendi. Örneğin atılan yeni nesil tanksavar füzeleri yükselip kuleyi tepeden vurduğu için o bölgeye özel güçlendirme ve ek zırh konuldu.
Yeni ALTAY
Tüm bu gelişmelerle birlikte ortaya yeni ALTAY çıktı. Üretilen Kore motorlu iki prototip tankın ana tüm fabrika testleri BMC ekipleri tarafından yapıldı. Sıra TSK’da. Atış, bakım, idame gibi yoğun testler TSK tarafından yapılacak. Sonrasında da seri imalat başlayacak. İlk Yeni ALTAY tankının seri imalatının 2025’te gerçekleştirilmesi hedefleniyor. Bunu yerli motorlu Yeni ALTAY 2026’da izleyecek.
Eski Otokar ekibi
Şu an Arifiye’deki tesislerde 450 civarında mühendis var. 200’ü BMC’nin seri imalatı almasıyla Otokar’dan geçmiş. BMC Savunma Genel Müdürü Mehmet Karaaslan da eski bir Otokar personeli.
Arifiye hakkında sorular
Tesisleri görünce ortaya atılan sorular aklıma geliyor. Tank ve Palat Fabrikası 1973’te açılmış. Bakım ve modernizasyona, 2000’lerin başında Fırtına obüsünün imalatını eklemiş. BMC, fabrikayı 25 yıllığına kiralamış durumdu. Mülkiyet TSK’ya ait. Bu süreç içinde tüm işçiler artık BMC’de. Ayrıca 50 milyon dolarlık yatırım yapılıyor.
ALTAY üretiminin yanı sıra Arifiye’de Fırtına-2, Leopard modernizasyon ve diğer bakım işlemleri gerçekleştiriliyor. Fabrikada herhangi bir yabancı çalışan veya teknik personel yok.
Aklıma gelen “Karasu’daki fabrika ne oldu” sorusunun cevabı ise “Vaz geçildi. Devlete yapılan alt yapı yatırımı ile iade edildi. Onun yerine Ankara’da, TUSAŞ’a komşu bir fabrika ile test merkezi kuruluyor. ALTAY seri imalatı burada yapılacak” cevabını alıyorum.
2025’te Kore motorlu teslimat
İlk teslimat Kore motoru ile… Ama BMC Power çalışıyor. Motor ailesi geliştiriliyor. Ailenin en küçüğü gücü 375 ila 400 beygir arasında değişen VURAN. Halen VURAN, BMC’nin aynı adı taşıyan aracında kullanımda.
AZRA 585-610 beygir arasında. Çok kısa sürede Fırtına-2’ye de güç verecek olan UTKU ile 1000 beygir güç üretiyor. ALTAY’a takılacak yerli motor ise BATU. Toplam gücü 1500 beygir.
Motor testleri
BMC Power’ın Arifiye’de motor test merkezini de geziyoruz. Kapının ardından hem UTKU hem de BATU gürül gürül çalışıyor. Titreşim çok çok az. Sesi duymasak çalıştığını bakarak anlayamayacağız neredeyse…
Motor konusu her yerde karşımıza çıkıyor. Herseye alternatif bulabilmek kolay değil. Otomotiv endüstrisi bizden daha ileri olan Güney Kore bile tank motoru için 9 yılda ürün hedeflemiş. Ancak çalışmalar 13 yılda tamamlanabilmiş…
İmalat hattında biri açık kahverengi, diğeri de yeşil renkli iki prototip tankı görüyoruz. Kuleleri monte edilecek ve 23 Nisan’da TSK’ya teslim edilecek…
En son gerçek ALTAY tankıyla da buluşuyoruz. 5 dakikada önümüzde şöyle bir dönüyor. Bu tank, BMC tarafından imal edilmiş, Güney Kore motorlu model. Otokar’a göre yanlardan 30 santimetre genişletilmiş. Heybeti ile “buradayım” diyor…
Aklımda kalanlar…
BMC’nin sonunda sessizliğe son verip ürünü çıkardıktan sonra anlatması, bizler açısından sır dolu kapıların açılmasıydı. Yönetim kadrosu tüm sorularımıza içtenlik ile cevap verdi. ALTAY’ın olabildiğini görmek keyifliydi…
Yaşanan ambargoları düşündüm. Tabi ki bunları aşabilmek güzel. Ama ya maddi veya teknolojik olarak aşamazsak? Her şeyin sıfırdan yapabilmek bazen çok zor… Bazen de kötü komşunun ev sahibi yapması gibi uzun ama olumlu sonuçlanabiliyor.
Ukrayna Savaşı sonrasında eski tankların bölgeye gönderilmesi ile birlikte çok önemli bir pazar ALTAY’ı bekliyor. Eminim ki bu projeye ortak olmak isteyen veya müşterisi haline gelecek çok önemli ülkeler var. Bu çekilen zorlukları ALTAY ihracat başarıları ile süslemeli.
İşin geleceği ise dünyanın yapay zeka kullanarak, otonom tanklar geliştirmesi. Türkiye bu konuda faaliyet gösteren savunma devreleri ile işi gayet başarılı hayata geçiriliyor. Yarın otonom bir ALTAY neden olmasın? Tüm bu gelişmeleri çok iyi takip etmek gerekiyor…
