İsmet Özel,“Karlı Bir Gece Vakti Bir Dostu Uyandırmak” şiirinde “Bakın yaklaşıyor yaklaşmakta olan” der.
Bugün konumuz Reuters haberinin ardından Türk Hava Yolları…
Koronavirüs öncesinde gördüğüm en büyük havayolu krizi 11 Eylül’dü. Havada uçarken yakalandığım bu krizin ardından toparlanma çok daha hızlıydı. Etkiler bir kaç yıl daha görüldü ama şirketlerin bir çoğu bu krizi atlatabildi. Yeni oluşumlar, yaklaşımlar sonrasında havacılığın seyrini değiştirdi.
Şimdi ise ne yazık ki ucunu göremediğimiz bir kriz var. Aylar geçiyor, kriz bitmiyor. Havayollarının yerde duran uçakları, maaş bekleyen personeli ve uçamayan bizler varız. Herkes bu diyetin bedelini ödüyor.
Dünyada dev şirketler dev yardımlar alıyor. Örneğin ABD’de havayolları 50 milyar dolarlık devlet desteğini aldı. Avrupa’da Air France-KLM 10,4 milyar, Lufthansa 9, Alitalia 3, SAS 1,4, British Airways-Iberia ortaklığı 1,3 milyar Euro ile ayakta kalma savaşı içinde. Ortadoğunun devleri Emirates ve Qatar Airways de ciddi devlet yardımları ile ayakta durabiliyor.
Bu yardımların yanı sıra şirketler ciddi küçülme içinde. Filolar yere iniyor. İstihdam azaltılıyor. Bir çok çalışan yarı veya az çalışma saati ile iş başında.
THY’YE HENÜZ YARDIM YOK
THY bu dönemde iki aylık filonun yere inmesinin ardından personelden ciddi kesinti ile ayakta durma savaşı veriyor. Personel çıkaramıyor. Filosunu küçültemiyor. Ağırlığını kargoya vermiş durumda. Ya sonrası?
Bu sessiz bekleyişin ardından Reuters’ın haberi geldi. Türkiye Varlık Fonu’nun (TVF) korona virüsü salgınından en kötü etkilenen şirketlerden Türk Hava Yolları (THY) ile bir sermaye desteği ya da finansman sağlanması programı için görüşmeler yürüttüğünü duyurdu. Haberde yüzde 49.12 hissesi TVF’nin kontrolünde olan THY’yi kurtarma programının yöntemi ile ilgili görüşmelerin sürdüğü, hangi yöntemin kullanılacağının ve programın tutarının henüz netleşmediği belirtildi.
Haber, ertesi gün TVF Genel Müdürü Zafer Dönmez haberi yalanladı. “Bizim 1 tane bile THY hissesi satma planımız yoktur. Bu manipüle edilecek bir konu değildir” dedi.
YA SEKTÖRÜN DİĞER TARAFI?
Türkiye’de sivil havacılığın önemli bölümünü THY oluşturuyor. Ya sektörün diğer havayolları? Örneğin Pegasus, SunExpress ne olacak? Bu iki şirket tarifeli uçuşlala ayakta durmaya çalışıyor. Ya charter ağırlıklı sefer yapan Onur Air, Corendon, Free Bird veya Tailwind? Bu yılı kaybettiler. Gelecek yılı da mı kaybedecekler?
Ya havalimanı işletmelerinin durumu? İstanbul Havalimanı’nın işletmecisi İGA, Ankara, İzmir, Milas-Bodrum ve Gazipaşa’nın işletmecisi TAV? Veya Antalya’da Fraport-TAV ortaklığı?
İş, havalimanı girişindeki büfeden taksiciye, bavul taşıyan görevliden çay ocağına kadar gidiyor…
Ya sektör destekle ayakta kalacak, gelecek yılın pozisyonunu şimdiden alacak.
Ya da İsmet Özel’in dediği gibi Bakın yaklaşıyor yaklaşmakta olan…
