Nepal kazasında pilot flap kolu ile hatveyi karıştırdığı belirlendi

Tolga Özbek 17/02/2023

Nepal’de 15 Ocak’ta meydana gelen kazada, iniş için alçalan Yeti Havayolları’na ait ATR72-500 tipi uçak, Pakhora Havalimanı’na son yaklaşma dönüşünde süratsiz kalarak düşmüştü. Kazanın yayınlanan ön raporunda, sağ koltukta oturan öğretmen pilotun flap koyduğunu zannederek motorun hatve açısını değiştirdiği ve kazanın bu nedene dayandığına dikkat çekildi.

Nepal Kaza Kırım Ekipleri tarafından hazırlanan raporda, uçağın gaz kollarının rölanti (idle) pozisyonunda bulunduğu ve hatve açısının da en düşük pozisyonda olduğu belirtildi.

Kokpitte gaz kollarının bulunduğu konsolda, en sağda flap kolu (beyaz) bulunuyor. Öğretmen pilot 30 derece flap kullanmak isterken hemen yayındaki ‘ccondition’ olarak adlandırılan hatve açılarını ayarlayan kolları geriye çekti. O kolların hemen yanında ise gaz kolları yer alıyor.

9N-ANC tescilli uçak, içinde 71 yolcu ve mürettebatıyla Pakhora Havalimanı için alçalmaya başlamıştı. Sol koltuktaki pilot, ATR72 intibak eğitimindeydi. Sağ koltukta deneyimli bir öğretmen pilot, gözlemci koltuğunda da diğer pilot yer almaktaydı.

İniş için alçalıyor

ATR 72, 6,500 feet’ten 721 feet’e alçaldı. Kaptan pilot, otopilotu devreden çıkardı. Öğretmen pilottan 30 derece flap koymasını istedi. Gaz kollarını geriye çekti. Bu sırada öğretmen pilot flap kolunu 30 dereceye getirmek yerine hatve kolunu geriye çekti.

Kaptan pilota iniş için piste odaklandığından bu yanlış hareketi fark edemedi.

Horrifying last moments of an ATR plane crash from Nepal in Pokhara that was bound for Kathmandu. All 72 people on board are dead. pic.twitter.com/4JZIvnThPQ

— Wajahat Kazmi (@KazmiWajahat) January 15, 2023

Hatve nedir

Eski havacıların tabiri ile ‘hatve’ yani pervane açısı, motorun daha verimli kullanılmasını sağlayan sistem. Gaz açıp kapamadan hatve açısı değiştirilerek hem motor verimli olarak kullanılıyor hem de pas geçme durumlarında da maksimum güce ulaşılmasında pervaneler hazır hale getiriliyor.

Normalde İnişte ileride olması gereken hatve kolları, yanlışlıkla çekildiği için uçak hızla süratsiz akldı. Kaptan pilot gaz açmasına rağmen uçak havada tutunamadı.

Gaz kolları önce 62 dereceye, ardından maksimum güç konumuna yükseltilerek motor devri %73’ten %77’ye çıkarıldı. Ancak süratsiz kalınmasıyla birlikte lövyeyi sallayarak ikaz eden sistem devreye girdi. ATR72 alçak irtifada süratsiz kalarak pist yakınlarına düştü.

Yapılan incelemede kaza günü hava koşulları açıktı ve görüş mesafesi 6 km’ydi. Kaza mahallinin haritası, uçağın Seti Gandaki Nehri kıyısındaki bir vadide, yeni havaalanından çok eski Pokhara Havaalanına yakın olduğunu gösteriyor.

NYT691 sefer sayılı uçuş, Katmandu-Pokhara sektöründe aynı uçuş ekibi tarafından yapılan günün üçüncü uçuşuydu.

Kara kutular incelendi

Uçuş verilerinin ve kokpit ses kayıt cihazlarının analizi Singapur’da gerçekleştirildi ve Fransa, Kanada, Avrupa Birliği ve ATR’nin güvenlik soruşturma büroları ve motor üreticisi Pratt & Whitney Canada dahil edildi.

Etiketler