Uçuş Emniyeti

Kokpitteki kavga

Havacılık kuralları açık ve de nettir. 19 koltuk ve üzeri yolcu uçaklarında en az iki pilot görev yapar. Eskiden uçuş mühendisi hatta Rus uçaklarında telsiz operatörü derken kokpitteki ekibin sayısı artmıştı. Günümüzde ikiden fazla pilot uzun uçuşlarda görev yapıyor. Hiç aklınıza geliyor mu, kilitli kapı arkasında pilotlar kavga ederse? Kuşkusuz bu anti-profesyonel durum uçuş emniyetini olumsuz etkileyecektir…

Kokpitte her zaman hiyerarşi vardır. Öğretmen pilot, mesul kaptan pilot, ikinci pilot ve öğrenci pilot… Havada zaman zaman egolar çatışsa da tek amaç yolcuların emniyeti.

YEMEK KAVGASI

Hiyerarşi derken Irak Havayolları’nda 2018 yılında ilginç bir kavga olmuştu. Uçak seyir irtifası olan 37 bin feet’e çıkmıştı. İkinci pilot kabin amirini çağırdı ve yemeğini getirmesini istedi. Kısa bir süre sonra kabin amiri ısıttığı yemekle birlikte tepsiyle kokpite girdi. 

Ancak kaptan pilot ikinci pilotun kendisinden izin almayarak yemek istediğini söyledi. Tam bu sırada da kavga başladı. Birbirine vurmaya başlayan pilotları kabin amiri güçlükle ayırdı. Sakinleştirdikten sonra diğer kabin memurları da kokpite geldi. Olay sonrasında iki pilot hakkında soruşturma açıldı. 

KADIN PİLOTA TOKAT

Hintli Jet Airways’in bir uçuşunda kadın kaptan pilot kokpitten çıktı. Ancak uzun bir süre geri gelmedi. Kadın pilot, sol koltukta oturuyor ve kaptan pilotluk eğitimi alıyordu. Bunun üzerine kaptan pilot olan ancak sağda oturan erkek pilot, kaptanı çağırdı. Kokpite giren kadın kaptan pilota tokat attı. Bunun üzerine kadın pilot kokpiti terk etti. Uçakta pas olarak bulunan bir başka ikinci pilot kokpite gitti. Daha sonra kadın kaptan pilot kokpite geldiğinde ikinci bir kavga daha çıktı. Hindistan sivil havacılık otoritesi tokat atan erkek pilotun lisansını ömür boyu askıya aldı.

TÜRKİYE’DEKİ KOKPİT KAVGALARI

Kokpit kavgalarıyla ne yazık ki ülkemizde de karşılaşılıyor. En son olay, Türk Hava Yolları’nın 9 Mart 2019 tarihinde İstanbul Atatürk – Beyrut seferini yapan Airbus A330 tipi yolcu uçağında yaşanmıştı. Kaptan ve aynı zamanda da Öğretmen Pilot olan D.K. ile İkinci Pilot M.A. İstanbul Atatürk-Beyrut seferi için planlanmıştı. Uçuş geniş gövdeli A330 ile gerçekleştirilecekti.

Alçalmaya kadar herhangi bir sorun yaşanmamıştı. Son yaklaşmada kumandalar ikinci pilottaydı. Ancak bazı hataları kaptan pilot tarafından tespit edildi. İnişin ardından da kaptan bu hataları anlattı. Bu konuda CRM gibi Threat and Error Management (TEM) yani Tehdit ve Hata Yönetimi örneğini veren kaptana ikinci pilot “Yani siz beni tehdit mi görüyorsunuz” sorusu üzerine tartışma başladı.

İş kavgaya kadar gitmedi. Ancak ikinci pilot uçmayacağını belirtti ve kokpitten ayrıldı. Bunun üzerine dönüş seferi iptal edildi. THY yeni bir ekibi bir sonraki uçakla gönderdi. Bu ekip A330 tipi uçağı İstanbul’a ciddi bir rötarla getirdi.

Havacılık, eğitim ve disiplinle bir arada sürdürülmesi gereken bir felsefeye sahip. Ancak bazen şişen egolar, alt-üst sınırlarının aşılması gibi bir çok nedenle kokpitin standartlarına uymayan durumlar yaşanabiliyor. Ne yazık ki işin kavgaya kadar gitmesi, yolcuların da hayatlarını tehlikeye atıyor.

DERS OLAN KAVGALAR

Bir çok kavga kayıtlara geçmese de zaman zaman çok ilginç olaylar yaşanabiliyor. Bunlardan biri de 1997 yılında meydana gelmişti. Kokpitteki kavga yumruklaşmaya kadar gitmişti. 

THY uçağı Bangkok’tan yeni kalkmıştı. Kokpitte, iki kaptan pilot ile ikinci pilot bulunuyordu. Kalkıştan kısa bir süre sonra iki kaptan pilot arasında bir tartışma başladı. Hava trafik kontrolörünün dedikleri ve oto pilota girilen değerler üzerinden tartışmaya başlayan kaptanlar bir süre sonra yumruklaştı. İki kaptanın arasına ikinci pilot girdi.

İki kaptan dönüşümlü olarak birbirleriyle konuşmadan uçuşlarını sürdürdü. Bu arada ikinci pilotun midesine stresten kramplar giriyordu. İnişin ardından soruşturma başlatıldı. THY iki pilotun sözleşmelerini feshetti. Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü de pilotların lisansını askıya aldı.

ÜÇ AY UÇUŞTAN MEN

1992’de THY’nin Antalya-İstanbul seferini yapacak Boeing-727 uçağı, havalanmadan kısa bir süre önce kokpitte 2 pilot kavga etmişti. Sefer iptal olurken pilotlar disiplin kuruluna verildi. Pilotlara 3 ay uçuştan men cezası verildi.

Tolga Özbek

25 yıllık profesyonel havacılık gazetecisi... Ticari Pilot ve Çok Motor Lisansına sahip.

İlgili Makaleler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu