Uzun yıllar Jandarma Havacılık’ta pilot olarak görev yapan, Çelik Kanatlar timinin kurucusu Emekli Jandarma Pilot Albay Mustafa Tekindor, Washington’da yaşanan American Eagle CRJ700 ile ABD Ordusu’na ait UH-60 Blackhawk kazasını kalema aldı…
Hava aracı kazalarıyla ilgili olarak sürekli üzerinde durulan konu KAZALARIN ÖNLENEBİLİR olduğu konusudur. Yapılan araştırmalar gösteriyor ki kazaların %80’i insan kaynaklı ve büyük oranda önlenebilir olmasıdır.
Herhangi bir uçuşun emniyetle yapılabilmesi; uçağın uçuşa hazırlanmasında görevli teknik elemanlardan uçağı kullanan pilotlara, aynı zamanda hava sahasını yöneten trafik kontrolörlerin hava sahasını yönetme imkan ve kabiliyetlerine kadar çok geniş bir kitlenin doğru zamanda doğru karar vermesine bağlıdır.
Havacılıkta Görmek ve Görülmek konusu çok önemlidir. Teknolojinin gelişmesine paralel olarak havadaki trafik sayısı doğru orantılı olarak artmaktadır. Hava araçlarında diğer trafikler tarafından kolayca görünmeyi ve ayırt edilmeyi teçhizatlar ve ışıklandırmalar mevcuttur.
Örneğin çarpışmayı önleyici ışıklar her hava aracında mevcuttur ve motor çalıştırılması ile beraber açılır ve uçuş sonunda motorlar susturulduktan sonra kapatılır. Bu ve buna benzer ışıklandırma sistemleri sayesinde diğer trafiklerin gözle kontrolü mümkün olur.
Işıklandırma sistemlerinden farklı olarak günümüz hava araçları TCAS (Traffic Alert and Collision Avoidance System) diye isimlendirilen teçhizatla donatılmıştır. Bu sistem çevredeki SSR transponder cihazlarının sinyallerini sorgulayarak, SSR transponder ile teçhiz edilmiş diğer trafikler ile potansiyel çarpışma tehlikelerine tavsiye üreten, uçuş ekibine görsel ve sesli ikazlarda bulunarak dikey istikamette kaçınma manevrası tavsiye eden, çarpışma önleyici sistemdir.
Havacılıkta görmek kadar diğer trafiklerin dinlenmesi de önemlidir. Gerek kokpit içerisinde gerekse Hava Trafik Kontrolleriyle iletişim ortak dil kullanılarak yapılır. Burada geçen Ortak Dil tabiri Havacılık frezyolojisidir.
“Uçağı görüyor musunuz”
Kaza da telsiz konuşmalarının medyaya yansıdığı ölçüde helikopter pilotunun UÇAĞI GÖRÜYORMUSUNUZ sorusuna verdiği cevap “Evet” olmasına rağmen kaza yaşanmıştır.
Çok yoğun kalkış ve inişlerinin olduğu bu tip havaalanlarında havadaki trafiğe uçağı görüyor musun sorusuna verilecek cevap HANGİ UÇAĞI? Gece Görüş Gözlüğü ile yapılan uçuşlarda görme alanı gündüz görüşüne göre daha azdır.
Helikopter pilotu EVET görüyorum cevabı belki de kalkış yapan diğer bir uçak için verilmiş bir cevap olabilir. Hava trafik kontrolörleri hava araçlarını önlerindeki skoptan sürekli takip ederler ve olası durumlara karşı pilotları ikaz ederler. Ancak havada yaşanabilecek bu tür karşılaşmalarda kontrolörler yön ve mesafe bilgisi de vermelidirler.
Örneğin size göre 090 başta yarım mil deki uçağı gördünüz mü? şeklinde.Olayın başkentte olması kritik kurumlara yakın olması sabotaj ihtimalini akıllara getirse de bu ancak teknik incelemelerden ve detaylı araştırmalardan sonra ortaya çıkabilecek bir olasılıktır.
Kaza görüntülerinden, kule ile yapılan telsiz görüşmelerinden kazanın pilot ve kontrolörün yanlış kararlar vermesinden kaynaklandığı izlenimi vermektedir. Hava aracı kazaları sonrasında Kaza Kırım araştırma ekipleri detaylı inceleme yaptıktan sonra RAPOR hazırlarlar ve kaza nedenini ve kazaya etki eden etkenleri o raporda paylaşılır.
Kazalara rağmen uçuş hayatımızın vazgeçilmezidir
Sonuç olarak kazalar havacılık sektörünün bir gerçeği. Kara, deniz ve raylı sistem taşımacılığında olduğu gibi hava taşımacılığında da kazaların yaşanması olasıdır.
Yapılan bir araştırma dünya üzerinde her gün yapılan binlerce uçuş düşünüldüğünde ölüm riskinin hava taşımacılığında milyonda 10 olarak gösterilmektedir. Bu yüzden uçaklar hala dünyanın en güvenli taşıma aracıdır ve kazalara rağmen uçuş hayatımızın vazgeçilmezlerindendir.
