Türk Havacılık ve Uzay Sanayi (TUSAŞ) tarafından tasarlanan ilk yerli ve milli helikopter T625 GÖKBEY, Jandarma Genel Komutanlığı’na teslim edildi. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın da katıldığı törende yapılan terör saldırısında hayatını kaybeden 5 TUSAŞ şehidi de anıldı.
Törenle birlikte Cumhurbaşkanı ilk helikopteri imzaladı. T625’in burnuna, terör saldırısında hayatını kaybeden ve GÖKBEY Projesi’nde görev yapan Mühendis Zahide Güçlü Ekici’nin de adını Cumhurbaşkanı Erdoğan yazdı.
Jandarma Havacılık, J-6003 kuyruk numaralı ilk helikopterini teslim aldı. Jandarma için yapılan J-6001 ve J-6002 kuyruk numaralı iki helikopter, bir süre daha Jandarma pilot ve teknisyenlerinin eğitimlerinde kullanılacak. Ardından teslim edilecek.
TUSAŞ Kahramankazan tesislerinden Jandarma Pilotları ile havalanan helikopterler, Ankara’da Güvercinlik’te Jandarma Havacılık tesislerine geldi. Uçuş sırasında iki GÖKBEY’e iki adet T129 ATAK eşlik etti.
Maksimum kalkış ağırlıığı 6 ton
T129 ATAK ile başlayan ve aynı motor ile geliştirilen 6 ton maksimum kalkış ağırlığına sahip T625 GÖKBEY ilk olarak Jandarma Genel Komutanlığı’na teslim edildi. Jandarma toplam 3 adet T625 alacak. UH-1H’ların yerini alacak GÖKBEY’in diğer kullanıcıları ise Kara Kuvvetleri (7 adet), Hava Kuvvetleri (4 adet), Sahil Güvenlik ve Emniyet 3’er adet T625 olacak.
Bir diğer kullanıcı da 3 adetle Sağlık Bakanlığı olacak. Tüm teslimat paketi, 2026’ya kadar tamamlanacak.
Proje 2010’da başladı
Türk Silahlı Kuvvetleri’nin ve diğer ihtiyaç sahibi makamların, genel maksat helikopteri ihtiyaçlarının özgün bir platform ile karşılanması hedefiyle yürütülmekte olan Özgün Helikopter Programı, 15 Haziran 2010 tarihinde toplanan Savunma Sanayii İcra Komitesi (SSİK) kararı ile başlatıldı.
Program bütçesi ve takvimi 03 Ocak 2013 tarihli SSİK ile kararlaştırılmış ve 26 Haziran 2013 tarihinde SSM ile TUSAŞ arasında sözleşme imzalandı.
İlk uçuş 2018’de
Yerli imkânlarla geliştirilip üretilen ilk Genel Maksat Helikopteri T625 GÖKBEY ilk uçuşunu 6 Eylül 2018 saat 06:00’da başarıyla gerçekleştirdi. Testler için toplam 4 adet prototip geliştirildi. Bu helikopterler 1500 saatin üzerinde uçuş yaptı.
TS1400 motoru
Projedeki en büyük adım ise TEI tarafından yerli imkanlarla geliştirilen TS1400 oldu. TEI tarafından geliştirilen motorlar, TUSAŞ’a teslim edildikten sonra ilk uçuş 19 Nisan 2023 tarihinde yapıldı. Hedef, ilk 20 adetlik imalatın ardından GÖKBEY’in yerli motora geçerek üretim yapılması.
Avrupalı sertifikasyon
Helikopterin, EASA (European Aviation Safety Authority) ve SHGM (Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü) tarafından sertifiye edilmesi ile ilgili çalışmalar program ile birlikte sürdürülmekte.
Toplam 6 ton toplam kalkış ağırlığına sahip helikopter, 12 yolcu taşıyabiliyor. UH-1’lerini almaya başlayacak GÖKBEY, 3 saat 40 dakika havada kalabiliyor. En yüksek hızı ise saatte 306 kilometre. 20 bin feet irtifaya yükselebilen T625’in menzili ise 949 kilometre.
GÖKBEY’in kokpiti ASELSAN’dan
Projenin en başından itibaren TUSAŞ ile birlikte görev yapan ASELSAN da bu projede helikopterlere aviyonikekipman geliştirilmesi, askeri/sivil sertifikasyon ve aviyonik sistem geliştirilmesi görevini üstlendi.
GÖKBEY Helikopteri üzerinde görev yapan 34 farklı ASELSAN sistemi arasında Uçuş Kontrol Bilgisayarı, milli haberleşme sistemleri, dost-düşman tanıma sistemi, Dokunmatik Uçuş Yönetim Sistemi, Entegre Modüler Gösterge, Kokpit Gösterge Ünitesi, Kokpit Kontrol Panelleri, Navigasyon Sistemi; Yapısal Bütünlük ve Kullanım Takip Sistemiile Veri Toplama ve İşleme Birimi sayılabilir. GÖKBEY için geliştirilen aviyonik süit, halihazırda uluslararası sivil platformlarda kullanılan aviyonik süitler ile rekabet edecek yetkinliğe sahip en modern özelliklere sahip bulunuyor.
ASELSAN; helikopter, uçak ve insansız hava aracı olmak üzere, 30’dan fazla farklı tipte hava aracının modernizasyonunu milli sistemler ile gerçekleştirdi. Büyük çoğunluğunu TUSAŞ ile birlikte modernize ettiği veya milli sistemlerini entegre ettiği 1100’den fazla hava aracı aktif olarak görev yapıyor. Bu hava araçları üzerinde toplamda 10.000’den fazla ASELSAN aviyonik sistemi kullanılıyor.
10 tonluk helikopterde de ASELSAN imzası olacak
ASELSAN, 10 ton genel maksat helikopteri ve Orman Genel Müdürlüğü yangın söndürme helikopteri için ihtiyaç duyulan tüm aviyonik sistemlerin milli imkânlar ile geliştirilmesi ve entegrasyonu için TUSAŞ ile birlikte çalışmaya devam ediyor. ASELSAN, Deniz Kuvvetleri Komutanlığına ait SEAHAWK helikopterlerine güdümlü mühimmat sisteminin entegrasyonunu yine yakın zamanda ortakları ile birlikte gerçekleştirdi.
ASELSAN, TUSAŞ ana yükleniciliğinde yürütülen Genel Maksat Helikopteri Projesi kapsamındaki helikopterler için aviyonik ekipmanları da üretti. TUSAŞ tarafından üretimi devam eden helikopterler Jandarma Genel Komutanlığı, Orman Genel Müdürlüğü, Emniyet Genel Müdürlüğü, Kara Kuvvetleri Komutanlığı, Hava Kuvvetleri Komutanlığı ve Özel Kuvvetler Komutanlığına teslim edilmeye devam ediyor.
