Lockheed Martin bünyesinde yer alan Sikorsky, genel maksat alanında dünyanın en iyi helikopterlerinden biri olan ve Türk Silahlı Kuvvetleri tarafından da 30 yılı aşkın süredir kullanılan ‘Blackhawk-Kara Şahin’ helikopterlerinin 5 binincisini düzenlenen törenle teslim etti.
ABD’de Stratford’ta düzenlenen törende, UH-60M serisi helikopter ABD Ordusu’na teslim edildi. Halen imalat, Sikorsky’nin ana merkezi Stratford’un yanı sıra Polonya ve Türkiye’de Türk Havacılık ve Uzay Sanayi (TUSAŞ) tesislerinde sürüyor.
50 yıllık serüven
ABD Ordusu, Vietnam Savaşı’ndan elde edilen tecrübeler ışığında Bell tasarımı UH-1’lerin yerini alacak yeni nesil genel maksat helikopter ihalesini 1972 yılında açmıştı. Sikorsky, YUH-60A, Boeing Vertol de YUH-61 modeli ile ihaleye katıldı.
İhalede amaç, General Electric imalatı T700 motorları kullanabilen, C-130 askeri nakliye uçağı ile taşınabilecek bir helikopterin tasarlanmasıydı. Bu model zorlu şartlarda da başarıyla görev yapabilecek alt yapıya sahip olmalıydı.
Sikorky, ilk YUH-60A modelini 17 Ekim 1974 tarihinde uçurdu. Kasım 1975’e kadar 4 prototip helikopter üzerinde yoğun testler gerçekleştirildi. Tasarım tüm testleri başarıyla tamamladı. Üç prototip daha sonra ihale gereği ABD Ordusu’na verildi. ABD Ordusu hem Sikorsky hem de Boeing helikopterlerini kendisi yoğun olarak test etti.
1979’da hizmete girdi
Aralık 1976’da sonuçlar açıklandı. Sikorky ihaleyi daha sonra UH-60 adı verilecek modelle kazanmıştı. 1977’de seri imalat çalışmaları başladı. Ekim 1978’de de ilk helikopter ABD Ordusu’na teslim edildi. Haziran 1979 tarihi ile UH-60’lar resmi olarak hizmete girdi.
ABD Ordusu için imal edilen modele UH-60 denirken ihraç versiyonu da S-70 olarak tanımlandı. Her ne kadar ülkemizde üreticisi Sikorsky adıyla tanınsa da helikopter bugüne kadar ABD Ordusu’nun temel hava araçlarından biri oldu. Türkiye’de ise ilk kullanıcısı Jandarma Genel Komutanlığı oldu. 1980’lerin sonunda envantere giren helikopterler, terörle mücadelede Silahlı Kuvvetlerimizin her şartta görev yapan platformları haline geldi. Jandarma’yı Kara Kuvvetleri, Özel Kuvvetler ve sonrasında SeaHawk modeli ile Deniz Kuvvetleri izledi.
S-70’lerin Türkiye macerası
Sikorsky’nin 109 adetlik genel maksat helikopter projesini kazanmasının ardından TUSAŞ’ta da imalat başladı. ASELSAN aviyonikleri ile donatılan helikopterin bir çok parçası Türkiye’de imal ediliyor. Bunun başında da TEI tarafından üretilen T-700 serisi motorlar geliyor.
T-70 adı verilen helikopterden bugüne kadar toplam 5 adet Jandarma, Kara Kuvvetleri, Özel Kuvvetler, Orman Genel Müdürlüğü ve Hava Kuvvetleri Komutanlığı’na teslim edildi.
Hangi modelleri üretimde
Dünya çapındaki müşteriler, Black Hawk platformuna ve MH-60R/S deniz operasyonları helikopterleri, MH-60T çok amaçlı helikopterler, HH-60W kurtarma helikopterleri ve temel FIREHAWK’ı içerecek şekilde uluslararası olarak üretilmiş S-70 Black Hawks dahil olmak üzere türevlerini teslim alıyor.
Sikorsky Program İcra Ofisi Havacılık için genel amaçlı helikopter proje yöneticisi Albay Calvin Lane, “40 yılı aşkın bir süredir Black Hawk, Ordunun gerçekleştirdiği her büyük acil durum operasyonunda Askerleri dikkate değer bir şekilde destekledi” dedi. “Helikopter şu anda desteklediği Askerlerin çoğundan daha uzun süredir ortalıkta olmasına rağmen, Ordu onun ön cephe hizmetinde 40 yıl ve sonrasında olmasını planlıyor. Ve bu uçağın teslimine herhangi bir şekilde katkıda bulunan herkes, Askerleri koruyan ve Ordunun görevini gerçekleştirmesine yardımcı olan muharebe kabiliyetinin sağlanmasına doğrudan katkıda bulunuyor.”
Kara Şahinin Geleceği
ABD Ordusu Future Vertical Lift Projesi’nde tiltrotor konseptine sahip Bell’in V-280 Valor modeli kazanmıştı. V-280, gelecekte Black Hawk ailesinin yerini alacak. Ancak bu süreç içinde Sikorsky helikopterin modernizasyon ve geliştirilmesine destek verecek. Bunlar arasında:
- Erişimi, bekayı, ölümcüllüğü ve idameyi artırarak gelecekteki operasyonlarda alaka düzeyini korumak için gelişmekte olan teknolojilerin hızlı entegrasyonuna izin veren Modüler Açık Sistemler Yaklaşımı;
- Kaldırma kabiliyetini ve menzili artırmak için geliştirilmiş Türbin Motoru;
- Bozulmuş Görsel Ortamı ve otomatik operasyonları destekleyen Gelişmiş Dijital Araç Yönetim Sistemleri; ve
- Helikopterin uçuşa hazırlık süresini ve bakım maliyetlerini azaltan tahmine dayalı analitiği içeren dijital araçlar.
İnsansız uçuş
Şubat 2022’de Lockheed Martin, DARPA Savunma İleri Araştırma Projeleri Ajansı ile işbirliği içinde Sikorsky’nin MATRIX™ otonomi teknolojisiyle çalışan ilk insansız Opsiyonel Pilotlu Araç (OPV) Sikorsky UH-60A/S-70 Black Hawk test yatağı helikopterini uçurdu. ABD Ordusu’nun Project Convergence 2022’deki müteakip uçuşları , sürekli inovasyon ve yatırım yoluyla üstün orta kaldırma kabiliyetinden vazgeçme belirtisi göstermeyen platform için gelecekteki faydalı görevleri gösterdi.
Sikorsky Ordu ve Hava Kuvvetleri Sistemleri Başkan Yardımcısı Nathalie Previte, “Tüm H-60 ve S-70 operatörlerine bağlıyız ve önümüzdeki yıllarda Hawk programında kalıcı ortaklıklar kurmayı dört gözle bekliyoruz” dedi. “Müşterilerimizin gereksinimlerini karşılamak ve mevcut ve gelecekteki operasyonel birimlerin ihtiyaçlarını karşılamak önceliğimiz olmaya devam ediyor. Eşsiz çok yönlülük ve küresel birlikte çalışabilirlik ile Hawk uçakları, 21. yüzyıl güvenliğini ilerletmeye devam ediyor” dedi.
