ABD Hava Kuvvetleri uçan kanat testlerine 2027 yılında başlayacak
ABD Hava Kuvvetleri, yüzde 30 yakıt tasarrufu sağlayacak uçan kanat konsepti için düğmeye bastı. İlk prototip yani test uçağının montajı 2026’da tamamlanacak. Prototip gökyüzü ile 2027 yılında buluşacak.
Önce sivil sektörde ortaya çıkan Blended Wing Body – Bütünleştirilmiş Kanat Gövde (BWB) konsepti, Airbus ve Boeing tarafından çalışılmış ve farklı modeller üzerinde durulmuştu. Yapılan tasarımda en az yüzde 30 oranında yakıt tasarrufu sağlanırken BWB’nin taşıma kapasitesi de mevcut uçaklara göre daha fazla olmuştu.
ABD Hava Kuvvetleri tarafından 16 Ağustos’ta yapılan açıklamaya göre BWB uçağı imal etmek üzere havacılık girişimi JetZero’yu seçtiğini duyurdu. Uçak, 2026 yılına kadar üretilecek ve uçuş testleri 2027’de başlayacak.
Tolga Özbek uçan kanadı anlattı
Hedef verimlilik
ABD Hava Kuvvetleri Genel Sekreteri Frank Kendall, Hava ve Uzay Kuvvetleri Birliği tarafından düzenlenen kararı açıklayan bir etkinlikte, “Bu bir prototip yani bir teknoloji gösterim projesi. Hava Kuvvetleri’nin gelecekte ihtiyaç duyduğu büyük uçağın yeni neslini hızlandırmayı amaçlıyor.
Bu teknolojide yakıt verimliliğini önemli ölçüde artırmaya yardımcı olacak gerçek bir potansiyel var. Tasarım, sadece gücümüzün verimliliğinde ve kapasitesinde değil, aynı zamanda iklim üzerindeki etkimizde de iyileşmelere yol açacak” dedi.
Bu tasarım ile ayrıca radara yakalanma oranının da düşürülmesi hedefleniyor.
ABD’nin en büyük kamu fosil yakıt tüketicisi
ABD Hava Kuvvetleri, ABD içinde kamuda en büyük fosil yakıt tüketicisi. Bu tüketim içinde nakliye ve tanker uçaklarının da ayrı bir yeri var. Dünyanın dört bir tarafındaki ABD askeri üslerine nakliye operasyonu ayrıca savaş uçaklarına ikmal, çoğu eski nesil teknoloji uçaklar tarafından veriliyor.
Eski nesil motor teknolojisi de yakıt tüketimi konusunda oldukça yüksek maliyetleri yanında getiriyor.
Hedef yüzde 50’ye kadar yakıt tasarrufu
JetZero’nun konseptinde yakıt tasarrufunun yapılacak tasarım ile yüzde 50’ye kadar çıkartılması ön görülüyor. Şirket, karbon emisyonunun azaltılması ve daha ekonomik operasyon için bu tür tasarımların önemine dikkat çekti.
Northrop Grumman, Jet Zero’nun projedeki kurumsal ortaklarından biri. Üretim, Northrop’un yan kuruluşu Scaled Composites tarafından Mojave, Kaliforniya tesislerinde gerçekleştirilecek.
Halen Northrop Grumman, uçan kanat bombardıman uçağı B-2’nin yerini alacak B-21 projesinden de sorumlu.
JETZERO’NUN HEDEFİ YÜZDE 50 YAKIT TASARRUFU
Scaled Composites, 1980’lerin başında Burt ve Dick Rutan tarafından kurulmuştu. Şirket, tek depo ile dünya turu atan Model 76 Voyager, iş adamlarını için tasarlanan Beechcraft 2000 Starship, uzaya giden Virgin Galactic’i taşıyan Space Shop One gibi çok farklı tasarımlara imza attı.
230 milyon dolara kadar çıkacak
JetZero kurucu ortağı Tom O’Leary bir röportajda, projenin finansmanının 2024 mali yılında Hava Kuvvetleri’nden 40 milyon dolar olduğunu ve özel yatırımcıların eşleşen bir montaj koyduğunu söylemişti.
Proje, Hava Kuvvetleri’nin 230 milyon dolar fon sağlamayı planladığı önümüzdeki beş mali yıl boyunca geçerli olacak. O’Leary, jete toplamda ne kadar özel yatırım yapıldığını açıklamadı, ancak havayollarının güçlü bir ilgisi olduğunu söyledi.
İlk defa 1940’lı yıllarda ortaya çıktı
Gövdenin tamamen kanatlardan oluşması, kuyruk olmaması, motorun kuyruk bölümünde yer alması gibi özel bir tasarım ilk defa İkinci Dünya Savaşı sırasında ortaya çıktı. Alman mühendislerinin Horten gibi arge çalışmalarından sonra ilk başarılı örneği Northrop çıkardı. Şirket savaş sonrasında N-1M tasarımını geliştirdi. Bunu YB-35 ve YB-49 izledi.
Northrop Grumman şirketi, ilerleyen yıllarda B-2 Spirit bombardıman uçağını da geliştirdi. Birim maliyeti olarak ABD Hava Kuvvetleri’nin en pahalı uçağı olan B-2 önümüzdeki yıllarda emekli olacak. B-2’nin yerini ise B-21 alacak. Bu proje de Northrop Grumman tarafından geliştiriliyor.
Türk Hava Kurumu Uçak Fabrikası da “THK-13” adı verilen uçan kanat planörü tasarlanarak uçurdu. Proje test aşamasında kaldı. Eğer geliştirilmesi tamamlanabilseydi, THK-13’ün pervaneli ve jet motorlu modelleri de yapılacaktı.
Uçan kanat ANKA-3
Yıllar sonra Türkiye uçan kanat konseptine Türk Havacılık ve Uzay Sanayi (TUSAŞ) ile döndü. ANKA serisi İnsansız Hava Araçları ailesinin yeni üyesi jet motorlu ANKA-3 oldu. Halen testleri süren hava aracı, bir adet jet motoru ile hava-yer görevlerinde kullanılacak. Bu konsepte radara yakalanma oranı diğer klasik tasarımlara göre çok daha düşük.
