10 yıl önce THK’nın uçuştan kestiği yangın söndürme uçaklarını Polonya’dan kiraladık
Tek motorlu bir yangın söndürme uçağı düşünün. 10 yıl önce Türk Hava Kurumu alınan hatalı bir kararla emekli etti. Peşinden koşmadı. Hurda olarak yatan 11 uçak Ankara’da çürürken 10 yıl sonra aynı tip M-18 Dromader’ları yangın söndürme filosuna destek için Polonya’dan kiraladık.
Adana’dan gelen fotoğraf
Geçtiğimiz günlerde dikkatli bir spotter yani hava fotoğrafçısı kardeşimiz Kayra Duran Adana’dan çok ilginç fotoğraflar yolladı. İki adet yabancı tescilli M-18 Dromader tipi tek motorlu yangın söndürme uçağı Adana Havalimanı’na iniyordu. İki uçak ilerleyen günlerde Adana’da çıkan yangınlarda görev aldı.
Bir zamanlar Türkiye’nin ilk yangın söndürme uçakları olan THK filosundaki M-18 Dromader’lar aklıma geldi. Ve tabi ki yaptığım haberler.
Tolga Özbek gündem videosunda anlattı
M-18 Dromader, Soğuk Savaş yıllarında Polonya merkezli PZL şirketi tarafından tasarlanmış hem ilaçlama hem de yangın söndürme uçağı. 980 beygir gücünde piston motoru ile burnunda taşıdığı 2200 litre deposuyla 1980’lerde THK envanterine katıldı. 2014’e kadar da uçaklar her yıl yangın söndürme operasyonunda kullanıldı. Orman Genel Müdürlüğü’ne (OGM) kiralandı.
Hızlı müdahale
Tek motorlu Dromader uçakları, yangın ihbarı ile havalanıyor, dar vadilere girebiliyor ve başlangıç anında attığı su ile yangının büyümeden kontrol altına alınmasına katkıda bulunuyordu.
Ünsal Ban’ın emri
2012’de ilginç bir gelişme oldu. Bir yıl önce THK Üniversitesi Ankara’da Etimesgut Havaalanı’nda kurulmuştu. Adı Sedat Peker ile tekrar gündeme gelen Prof. Dr. Ünsal Ban, üniversitenin rektörüydü.
Öğrenciler için yemekhane binası aranırken Rektör Ban’ın emri ile çoğunluğu M18 Dromader uçaklarının bulunduğu yedek parça deposu boşaltıldı. Depo yemekhane haline getirildi.
Yıllarca uçurulmayan Dromader’lar için Pilot Himmet İlemin’in mücadelesi
Uzun süre dışarıda tutulan parçaların evrakları kayboldu. Parçalar dışarıda tutulurken hasar gördü. Uçaklar sivil tescilde olduğu için Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü tarafından yapılan kontrollerde ispat edilemeyen yedek parçaların takılması, bakım eksiklikleri derken M18 Dromader’lar uçamaz hale geldi.
2012’den itibaren de bazı uçaklar envanter dışına çıktı.
Sadece özel izinle 2014’te Dromader’lar ‘devlet uçağı’ kategorisinde sadece yangın söndürme amaçlı uçabildi. Toplam 6 uçak aktif edilebildi. Ankara ve İstanbul merkezli toplam 6 uçak yangınla mücadelede kullanıldı.
THK’nın içindeki ekonomik sorunlar bu uçakların tekrar görev almasına engel oldu.
2020’de hurda satışı için ilana çıkıldı
Sonrasında 11 uçak ve tüm parçalar hurdaya ayrıldı. 2020’de bu parçaların ve uçakların satışı için THK ilana çıktı ama alan olmadı. Girişimler faydasız kaldı.
Bugün hurda olarak yatan uçaklarla bir kabiliyet kaybedildi. O uçaklarda görev yapacak pilotlar yetiştirilmedi. Uzman pilot-teknisyenler birer birer emekli oldu. Veya havacılığın başka alanlarına geçti.
Geçen yıl Orman Genel Müdürlüğü tekrar envanterine tek motorlu AT802 uçakları alındığında OGM sıfırdan çoğu da Kara Havacılık’tan emekli pilotları istihdam etti. Onlara deniz uçağı ve orman yangın söndürme eğitimi verdi. Keşke elde o günlerden kalan pilotlar olsaydı tecrübeleri ile daha hızlı intibak edilmesine imkan verebilirdi…
10 yıl önce emekli ettiğimiz parçalanacağı günleri bekleyen 11 M-18 Dromader… Diğer taraftan da bugün Polonya’dan kiralamak zorunda kaldığımız aynı tip uçaklar…
OGM Personeli, havadan-karadan yangınlara karşı can siperhane bir şekilde savaşıyor. Ama zamanında getirilemeyen helikopterler, OGM’nin günü gününe ödediği ancak şirket tarafından pilotuna-teknisyenine verilemediği için görev alamayın hava araçları bu yıl yangınlarla mücadeleye sekte vuruyor…
