Türkiye ile Ukrayna, savunma sanayiinde uzun süredir kapsamlı iş birliği gerçekleştiriyor. Rusya ile Ukrayna arasında yaşanan gerilimin, Türkiye ile Ukrayna arasındaki savunma projelerini etkileyip etkilemeyeceği ise son zamanda merak konusu haline geldi.
Yetkililerin açıklamalarına göre iki ülke arasındaki savunma sanayii ilişkileri, ‘kazan-kazan’ dengesine kurulu bir şekilde sürüyor. Ukrayna, Türkiye’nin AKINCI Taarruzi İnsansız Hava Aracı (TİHA) için Al-450T motorlarının üretimini ve teslimatını gerçekleştiriyor.
Yine TUSAŞ tarafından geliştirme faaliyetleri devam eden ve gelecek yıl ilk kez rotor çalıştırması planlanan T929 Ağır Sınıf Taarruz Helikopteri (ATAK-II) ile Baykar Savunma tarafından geliştirilen Muharip İnsansız Uçak Sistemi (MİUS)’nin motorlarının da Ukrayna’dan gelmesi planlanıyor.
Türkiye ise Ukrayna’ya; Bayraktar TB2 Silahlı İnsansız Hava Aracı, MAM-L/C Mini Akıllı Mühimmat ve bazı ek sistemlerin tedarikini gerçekleştiriyor. Ayrıca Ukrayna’da bir SİHA Üretim Fabrikası kurulum faaliyetleri de devam ediyor.
İki Ülke Savunma Sanayii İlişkilerinde Kilit Şehir: Harkov
Bütün bu faaliyetlerin yanında ise Rusya ile Ukrayna arasındaki gerilimin, Türkiye – Ukrayna savunma sanayii ilişkilerine yansımasının ne olacağı son dönemde merak konusu. Konuyla ilgili olarak Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun tarafından Şubat ayı başında Bloomberg’e verilen özel röportajda, Ankara ve Kiev arasındaki askeri iş birliğinin Rusya’yı hedef almadığı belirtilmişti.
Altun, Rusya’yı memnun etmek için bu iş birliğinin durdurulmayacağını kaydetmişti. Ukrayna tarafında da benzer bir düşüncenin hakim olduğu tahmin ediliyor.
Ancak Ukrayna’nın askeri ürünler için üretim gerçekleştirilen sanayii tesislerinden çoğu, ülkenin Kuzeyindeki Harkov şehrinde bulunuyor. Rusya sınırında bulunan Harkov, Ukrayna-Rusya geriliminin temelini oluşturan Donetsk ve Luhansk şehirlerine oldukça yakın.
Dolayısıyla iki ülke arasındaki savunma sanayii ilişkilerinin Ukrayna-Rusya geriliminden etkilenip etkilenmeyeceği merakı, Türkiye ile Ukrayna arasındaki siyasi dengelerden daha çok Harkov şehrinin konumuyla ilgili.
Gerilim ATAK-II Projesini Etkiler Mi?
TUSAŞ Helikopter Genel Müdür Yardımcısı Dr. Mehmet DEMİROĞLU, geçtiğimiz günlerde Pakistan’da bir televizyon kanalında yaptığı açıklama esnasında T929 Ağır Sınıf Taarruz Helikopteri’nin motorlarının, Türkiye’de üretileceğini belirtti.
Daha önce de Baykar Savunma yöneticileri, AKINCI TİHA’nın motorları için benzer bir açıklama yapmıştı ancak motorların halihazırda Ukrayna’dan tedarik edildiği biliniyor. Belki de MİUS ve AKINCI platformları için tedarik edilecek MS-500 Turboprop, AI-25TL/T Turbofan ve AI-322F Turbofan Motorlarının üretiminin Türkiye’de gerçekleştirilmesi planlanıyor olabilir.
Çünkü Türkiye ve Ukrayna, Ağustos 2019’da Türkiye merkezli Black Sea Shield adında yeni bir firma kurmuştu. Şirketin hisselerinin yüzde 51’e Baykar’a, yüzde 49’u ise Ukrayna’nın SSB’si olan Ukrspetsexport’a ait. Black Sea Shield’ın Ukrayna tasarımı motorları Türkiye’de ortak olarak üretmesi bekleniyordu. Motorların fikri mülkiyet haklarının da Türkiye’de olacağı iddia edilmişti.
Hem TUSAŞ hem de Baykar Savunma tarafından geliştirilen platformlara ait motorların Türkiye’de üretilmesi, şu an için en garanti yol olarak öne çıkıyor. Çünkü ABD, Türkiye’ye motor temininde zorluk çıkartıyor. Bu zorluk Türk Silahlı Kuvvetleri için olmasa dahi platformların ihracatına yönelik olabiliyor. Bu sebepten ötürü Ukrayna üretimi motorlar, ATAK’taki motor deneyiminin bir daha yaşanmaması için kritik öneme sahip.
Kaynak: SavunmaSanayiST/ Anıl ŞAHİN
