Sürü dronelar-2

Hakan KILIÇ

1. BÖLÜMÜ OKUMAK İÇİN TIKLAYIN

SURİYE, HMEYMİM ÖRNEĞİ

Yapay zekaya dahi sahip olamayan, son derece ilkel yöntemlerle üretilmiş ve tek tek kumanda edildiği için aslen sürü drone olmayan fakat toplu saldırı yaptıkları için “Swarm” gibi kabul edilen Suriye’deki muhaliflerin düzenlediği drone saldırısı, sürü drone’lerin ne kadar önlenemez ve tehlikeli olduğuna dair başka bir örnekti. Bu küçük İHA sürüsü Rusya’nın kullandığı Suriye’nin Lazkiye Eyaleti’ndeki Hmeymim Hava Üssü’ne başarılı bir saldırı gerçekleştirdi. 13 drone’nun koordineli saldırısı ile pisteki Rus savaş uçakları ciddi zarar gördü. Ruslar alçak irtifa hava savunma tedbirlerini artırarak sonraki saldırılarda başarılı önleme yaptılar. Peki bu ilk saldırı bağımsız hareket eden 13 drone yerine senkronize sürü şeklinde hareket eden otonom 50-60 drone ile yapılsa Hmeymim üssü ne hale gelirdi acaba?

Diğer yandan modern sivil dronlar giderek daha sofistike olmaya başladı ve ABD, Çin gibi ülkelerde sivil firmalar bile sürü oluşumlarının geliştirilmesi ve uygulanması ve işletilmesinde çok ilerlediler. Nerede ise eskiden palyaço çağırılan doğum günü partilerinde gösteri yapsın diye ufak bir drone sürüsü çağrılacak. Örneğin 2018 Kış Olimpiyatları’nda ABD’li yonga/işlemci üreticisi Intel hem küresel izleyiciyi hayrete düşüren hem de yerel polisi alarma geçiren 1218 adet ışıklı drone ile gösteri yaptı.

Bu sivil amaçlı sürüyü düşman hava üssüne bir uçakla veya büyük bir füze ile gönderip küçük paraşütler yardımı ile drone’ların kontrol edilebilir hıza indiklerinde paraşütü bırakarak görev yapmaya başladıklarını ve hava üssünde size saldırı için taksi yapan savaş uçaklarına saldırdıklarının hayal edin. Patlayıcı barındırmasalar bile her biri kalkış için motor çalıştırmış filonun uçaklarının motor hava alığına dalmış olsa motora verecekleri YAMAHA hasarı inanılmaz boyutta olacak ve uçaklar yerde kalacaktır. Bir motor değiştirmenin kaç saat alacağını tahmin edebilirsiniz. Hedefler de zamana duyarlı ise harekât başlamadan bitmiş demektir.

Swarming teknolojisinin yani sürü drone teknolojisinin önümüzdeki birkaç yıl içinde en azından sınırlı bir kapasitede savaş alanına yansıyacağı kesin gibi. Ölümcül otonom robot sürüleri gibi uçan robotlar veya micro drone’ları savaş alanında görmek çok uzun zaman almayacaktır. Ancak sürü drone teknolojisinin çok etkili bir stratejik silaha dönüşmesi için gerekli olan yapay zekâ ve otonom kabiliyetlerin tek bir vücutta olması veya entegrasyonu için biraz daha zamana ihtiyaç var.

GREMLİN’LER

İstihbarat, gözetleme ve keşif ve elektronik savaş görevlerini icra edecek diğer bir sistem ise Gremlin’ler. Gelecekte küçük drone sürüleri, elektronik taarruz araçları, daha büyük uçakların sinyallerini taklit eden yayıcılar, siber saldırı yapma yeteneğine sahip ekipmanlar veya daha karmaşık bir operasyon öncesinde veya önünde bir düşmanın savunmasını şaşırtmak için başka sistemler taşıyabilir, sahte yayınlar yapabilir. Küçük elektro-optik veya kızılötesi kameralara sahip bir drone sürüsü, ilgi alanlarındaki hedefleri gizlice ve hızlıca, veri bağlantısı aracılığı ile bu bilgileri diğer uçaklara veya sürüdeki diğer drone’lara yani Gremlin’lere aktarabilir.

Kabaca birkaç metre uzunluğundaki Gremlin İHA programı füze şeklindeki dronlar’dan oluşmakta ve C-130 Hercules nakliye uçağından bırakılmaktalar. Otonom görev yapan Gremlin’ler hedef alanda keşif yaptıktan sonra tekrar C-130 uçağına dönerek C-130’un taşıdığı özel bir yakalama cihazı ile yakalanıp yukarı çekilerek üssü geri götürülüyor ve 24 saat içinde diğer göreve hazır hale geliyor. 

ABD’DEKİ DİĞER ÖRNEKLER

ABD Hava Kuvvetleri, GBU-39/B Küçük Çaplı Bomba ve AGM-158 Ortak Havadan Yüzeye Standoff Füzesi gibi çeşitli hassas güdümlü mühimmatları bir araya getirmek için Altın Sürü adlı bir proje başlattı. Ayrıca bir diğer proje sürü drone olmasa da radarları karıştıran veya dost uçakları taklit ederek düşman radarlarında dost uçakların yerini farklı yerde gösteren veya başka çeşit EH faaliyeti yürüten sarf edilebilir bir çeşit EH mühimmatı, füzesi tam adı ile sahte dekoy olan MALD-J ise B-52 gibi ağır bombardıman uçaklarının yanı sıra F-16 gibi avcı uçaklarında da taşınabiliyor.

F-35 NELER YAPABİLECEK

F-35 için biraz abartarak söylemek gerekirse, drone ve SİHA gibi platformlarını havada ağ merkezli harp özelliği ile yönetirken bugünkü AWACS’ların sıradan savaş uçaklarına verdiği komuta-kontrol hizmeti gibi bir hizmet verecek diyebiliriz. Bunu yaparken de tüm kanyaklardan gelen verileri izleyip, değerlendirerek hatta basit hedef analizleri yaparak, operasyonel açıdan önemli bilgileri dikkate olarak, kritik kararları, güvenilir şekilde diğer hava araçlarına dağıtacak veya komut verecek. Bazen cephe derinliklerinde bir F-35 kol veya filo lideri tüm F-35 ve SİHA’lara yönlendirmek için emiler verebilecek.

Çok daha anlaşılır ve basit bir örnek vermek gerekirse; uzun menzilli hava-hava füzeleri ve yine yüksek irtifa hava savunma füze tehdidinin yoğun olduğu bir bölgeye AWACS ve diğer EC-135 benzeri C4ISR sistemlerinin yaklaşamadığı ve kötü hava şartlarının uydu gözlemine imkân vermediği bir senaryoda en ilerideki ve en riskli bölgede keşif yapan bir İHA’nın (örneğin RQ-4 Global Hawk gibi bir uçağın) paylaştığı hedef görüntü ve konum bilgisini filo lideri etrafındaki tüm insanlı ve insansız uçaklara digital veri yolları ile ileterek, İHA’nın gördüğünü herkese göstererek “hedefiniz bu, özellikleri şu, bölgede yapılan EH karıştırmasının sinyal veri bilgisi şu, icabında EH’yi bastırmak için şu kodlu jammer yayınını yaparak, şu şekilde saldırın vb.” diyebilecek.

TÜRKİYE’DE SÜRÜ DRONE’LAR VEYA DOLANAN MÜHİMMAT

STM tarafında üretilen otonom kamikaze İHA (Taarruzi İHA) KARGU sürü drone haline getirilecek. Yani STM Kargu’ları sürü harekâtı yapacak şekilde modifiye etmeyi amaçlıyor. Halihazırda hem TSK’nın hem de kolluk kuvvetlerinin envanterinde bulunan ve sabit veya hareketli hedeflere karşı etkin vurucu görev üstlenen KARGU da daha uzun havada kalış ve görev süresi yanında yeni tasarımı ve hafifliği ile dikkat çekiyor. Yapay zekâlı sürü teknolojisine sahip yeni KARGU çoklu drone harekâtının denemelerini yaparak ilk örneklerini de IDEF’19’da sergiledi.

Sonuç olarak sürü drone teknolojileri yakından izlenerek rakip ülkelerde yaygınlaşmadan kamu kurumlarınca geliştirme projeleri yapılması önemli. Unutmamak gerekir ki yeni silah sistemleri ıgünümüzde çok hızlı yayılmaktadır. Dolayısı ile bugün sadece ABD’de var diye rahat olmamak lazım. Yarın çok farklı ve hasım olan ülkeler de sürü drone üretebilir ve daha uzun yıllar boyunca sürü drone’ları topluca imha edecek bir teknoloji olmayacak gibi gözükmektedir.

Bu makale daha önce Stratejist Dergisi Haziran-Temmuz 2019/23 sayısında yayınlanmıştır.

https://twitter.com/hkilichsword

[email protected]