Suyun içinde kalan bir helikopter, uçak tekrar uçabilir mi? Su gövdeye, elektronik aletlere nasıl bir zarar verebilir? Yunanistan’da yaşanan aşırı yağış sırasında Stefanovikeio Üssü’nde çok sayıda AH-64 Apache taarruz ve UH-1 genel maksat helikopteri sular altında kaldı.
Yunanistan’ı sel vurdu. Ancak en büyük zararlardan biri de ülkenin ortasında bulunan Stefanovikeio Üssü’nde meydana geldi. Yunan 1. Ordu Kara Havacılık Tugayı’nın ana merkezi olan Stefanovikeio Üssü’nde çoğu bakım nedeniyle yerde olan helikopterler su baskınından zarar geldi.
Bölgede meydana gelen aşırı yağışta zarar gören helikopterleri ikiyi ayırmak gerekiyor. Bunların birincisi bakımda olan AH-64 gibi pahada yüksek taarruz helikopterleri. Bu helikopterlerin bir bölümü bakım için hangardaydı. Bir kısmı da dışarıda park halindeydi.
Yunanlılar bakım nedeniyle uçamayacak durumda olan helikopteri kıpırdatamadı. Hasar büyük.
Kalan helikopterler ise önemli bölümü hizmet ömürlerini doldurmuş, çoğu emekli olmuş veya yedek parça deposu haline getirilmiş UH-1’lerdi. Bu helikopterlerin genel durumu zaten pek uçacak durumda olmamalarıydı.
Tatlı su mu, tuzlu su mu?
Bir hava aracı için su demek gövde açısından korozyon anlamına geliyor. Deniz veya okyanus suyunun tuz nedeniyle verdiği zarar çok daha büyük. Yağmur suyu, göl veya nehirlerdeki sularda tuz oranı makul. Ancak ne olursa olsun gövdede oluşabilecek zararın hemen önüne geçilmesi gerekiyor.
Muhtemel helikopterler için gövde kontrolü gerçekleştirilecektir. Çatlaklar, boya bozulmaları, suyun etkilerini artırmakta. Bu konuda Yunanlılar helikopterin imalatçıları olan AH-64’ler için Boeing ile, UH-1’ler içinde Bell Textron ile çalışma gerçekleştirecekler.
Aviyonikler ne olacak
İkinci önemli konu aviyonik sistemler. Yani helikopterde telsizden pilotların uçuş verilerini takip ettiği ekranlara, radar ve atış sistemlerine kadar tüm elektronik aksam. Su, bu sistemler için öldürücü etkiye sahip. Suyun etkilediği bu cihazların önemli kısmını tekrar kullanmak oldukça zor.
Yunanlıların helikopterlerin tekrar uçmalarını sağlamaları için muhtemel bu cihazları yenilemeleri, kablolarını tekrar çekmeleri gerekecek.
Sonuçta bir hesap çıkacak. Yeniden uçurma maliyeti, harcanacak para hesaplanacak buna göre karar verilecek.
İsrail’de su basan hava üssü
2020 yılının Ocak ayında İsrail Hava Kuvvetleri’nin Hatzor Hava Üssü, aşırı yağış sonrasında sular altında kalmıştı. Toplam 8 adet F-16 uçağı su altında kalmıştı.
İsrail gibi yağışın pek de fazla olmadığı bir yerde meydana gelen olay sonrasında İsrail Hava Kuvvetleri uçakların tekrar uçurulabilmesi için yoğun bir çaba harcamıştı. 8 uçak gerekli temizlik, aviyonik sistemlerinin yenilenmesinin ardından yeniden gökyüzü ile buluşturulmuştu.
Denizden çıkan Mirage 2000
Bir başka ilginç olay ise Yunanlıların başına 2011’de gelmişti. Samos’a iniş sırasında meydana gelen motor arızası sonrasında iki kişilik Mirage 2000 tipi savaş uçağını pilotlar fırlatma koltuğu ile terk etmişti. Uçak süzülerek Ege Denizi’nde çok da derin olmayan bir bölgeye düşmüştü.
Uçak yaklaşık bir hafta sonra tuzlu sudan çıkartıldı. İmalatçı Fransız Dassault şirketinin incelemesinin ardından gövdede oluşan korozyon giderildi. Aviyonik sistem elden geçirildi. Ardından da Mirage 2000 yeniden uçuruldu.
Ancak bu işlem için ciddi miktar para harcandı.
