Amerikan havacılık şirketi Boeing’in görevden ayrılan CEO’su David Calhoun ABD Senatosu’nda verdiği ilk ifadede havayolu şirketinin güvenlik sicilini savunurken, senatörler Calhoun’u kârı güvenliğin önüne koymakla, çalışanları korumamakla ve hatta çok fazla maaş almakla suçladı.
Euronews sitesinin haberine göre, ABD merkezli havacılık devi Boeing’in 737 Max 9 tipi uçaklarla ilgili yaşadığı krizin ardından CEO Dave Calhoun Salı günü Washington’da ABD Senatosu’nda yapılan çekişmeli bir oturumda havayolu şirketinin güvenlik sicilini savundu.
Senatörlerin sorularını yanıtlayan Calhoun “Senatör, bu işin peşini bırakmayacağım. Bu işi kabul ettiğim için gurur duyuyorum. Güvenlik sicilimizle ve Boeing çalışanlarımızla gurur duyuyorum” diyerek yıl sonuna kadar istifa edeceğini açıkladı. Calhoun, “Attığımız her adımdan gurur duyuyorum” diye yineledi.
Alaska Havayolları uçağı
Calhoun’un konuşması, Ocak ayında Alaska Havayollarının bir uçuşu sırasında 737 Max 9 uçağının kapı panelinin patlamasından bu yana Boeing’in üst düzey bir yetkilisi tarafından Kongre önünde yapılan ilk konuşma oldu.
Ocak ayında meydana gelen kazada, uçak seyir halindeyken kapı tıkacı adı verilen bir panelin yerinden çıkması sonucu boş olan bir koltuğun yanında delik açılmıştı. Şans eseri ciddi bir yaralanmaya yol açmayan olayın ardından şirketin en çok satan ticari uçağı hakkında yeni endişeler ortaya çıktı.
Boeing 737 Max jet uçaklarının iki kazasında ölenlerin yakınları da salondaydı ve bazıları ellerinde sevdiklerinin fotoğraflarını tutuyordu.
Calhoun sözlerine ayakta durarak, ailelere dönerek ve “neden olduğumuz keder için” özür dileyerek ve güvenliğe odaklanma sözü vererek başladı.
Kusurlu parçalarla ilgili yeni iddialar
ABD Senatosu Soruşturmalar Daimi Alt Komitesi önünde yapılan duruşmadan birkaç saat önce panel 204 sayfalık bir rapor yayınladı.
Bu rapor, kusurlu parçaların 737’lere giriyor olabileceğine dair endişelerini dile getiren bir çalışanın yeni iddialarını da içeriyordu. Bu kişi federal yetkililerin soruşturduğu şirketin üretim süreçleriyle ilgili endişelerini dile getiren mevcut ve eski Boeing çalışanlarının sonuncusu.
Alt komite başkanı Richard Blumenthal “Bu duruşma bir hesaplaşma anıdır” dedi. “Bu, bir zamanlar ikonik olan bir şirketin bir şekilde yolunu kaybetmesiyle ilgili.”
Senatör Josh Hawley ise suçu doğrudan Calhoun’a yükleyerek, Ocak 2020’de CEO’luk koltuğuna oturan Calhoun’un kâr elde etmeye fazla odaklandığını söyledi.
Hawley, “Köşeleri kesiyorsunuz, güvenlik prosedürlerini ortadan kaldırıyorsunuz, çalışanlarınıza yapışıyorsunuz, işleri azaltıyorsunuz çünkü bu şirketten alabileceğiniz her kâr elde etmeye çalışıyorsunuz” dedi.
Eski CEO’ya zorlu sorular
Hawley, Calhoun’un geçen yılki 32.8 milyon dolar tutarındaki ücretinden defalarca bahsetti ve CEO’ya neden istifa etmediğini sordu.
Senatörler Calhoun’a Boeing yöneticilerinin güvenlik endişelerini bildiren çalışanlara karşı misilleme yaptığı suçlamalarını sordular. CEO’ya şirketi ihbar eden herhangi bir çalışan ile konuşup konuşmadığını sordular. Calhoun konuşmadığını ancak bunun faydalı olacağını kabul ettiğini söyledi.
Boeing’in Seattle yakınlarındaki 737 montaj fabrikasında kalite güvence müfettişi olan Sam Mohawk, alt komiteye “uygun olmayan” parçaların 737 Max jetlerinde bulunabileceğini söyledi.
Mohawk, Federal Havacılık İdaresi’nin (FAA) Haziran 2023’te fabrikayı denetlemeyi planladığını şirkete bildirmesinin ardından Boeing’i kanıtları gizlemekle suçladı.
Rapora göre Mohawk, “Boeing böyle bir bildirim aldıktan sonra, dışarıda depolanan [uygun olmayan] parçaların çoğunun başka bir yere taşınmasını emretti” dedi. “Parçaların yaklaşık %80’i FAA müfettişlerininden kaçırmak için taşındı.”
Mohawk, parçaların daha sonra geri taşındığını ya da kaybolduğunu söyledi.
Bir Boeing sözcüsü, şirketin alt komite raporunu Pazartesi gecesi geç saatlerde aldığını ve iddiaları incelediğini söyledi. FAA da iddiaları “derinlemesine araştıracağını” belirtti.
737 Max’ların sorunlu geçmişi
737 Max’in sorunlu bir geçmişi var. Max jetlerinin 2018’de Endonezya’da ve 2019’da Etiyopya’da düşerek 346 kişinin ölümüne yol açmasının ardından uçuşları 18 aydan fazla bir süre yasaklandı.
Mohawk, Senato alt komitesine, kazaların ardından Max üretiminin yeniden başlamasından bu yana kabul edilemez parça sayısında patlama yaşandığını söyledi.
Bu artışın, amirlerin kendisine ve diğer çalışanlara parçaların uçaklara takılmaya uygun olmadığını gösteren kayıtları “iptal etmelerini” söylemesine yol açtığını söyledi.
FAA, Ocak ayında Alaska Havayolları uçağındaki yaşanan patlamanın ardından bazı Max uçaklarını kısa süreliğine tekrar yere indirdi.
FAA ve Ulusal Ulaşım Güvenliği Kurulu (NTSB) Boeing hakkında ayrı soruşturmalar açmış olup bu soruşturmalar halen devam etmektedir.
Calhoun, Boeing’in Alaska kazasına üretimi yavaşlatarak, çalışanları güvenlik endişelerini bildirmeye teşvik ederek, işçilerin güvenlik hakkında konuşmalarına izin vermek için montaj hatlarını bir günlüğüne durdurarak ve bir kalite incelemesine liderlik etmesi için emekli bir Donanma amiralini atayarak yanıt verdiğini söyledi.
Blumenthal, Calhoun’dan Senato alt komitesinin karşısına çıkmasını ilk olarak, Boeing’de çalışan bir mühendisin imalat hatalarının en büyük iki Boeing uçağı olan 787 Dreamliner ve 777’de güvenlik risklerini artırdığını iddia etmesinin ardından istedi.
Şirketin, kamuoyunun Boeing’in çalışmalarından neden emin olması gerektiğini açıklaması gerektiğini söyledi.
Adalet Bakanlığı geçtiğimiz ay Boeing’in, 737 Max’i onaylayan yetkilileri yanılttığı iddiasıyla şirketi dolandırıcılıktan yargılanmaktan koruyan 2021 tarihli bir anlaşmayı ihlal ettiğine karar verdi. Üst düzey bir bakanlık yetkilisi Boeing’in dolandırıcılıkla mücadele yasalarının gelecekteki ihlallerini tespit etmek ve önlemek için değişiklik yapmadığını söyledi.
Savcıların bundan sonra ne yapacaklarına karar vermek için 7 Temmuz’a kadar süreleri var.
