ABD başkanının eski hukuk danışmanının hayatını kaybettiği Challenger 300 kazasının ilginç nedeni
Geçen ay ABD’de yaşanan iş jeti kazasında bir kişi hayatını kaybetmişti. Kazanan ilk günlerde türbülans nedenli olduğu ortaya atılsa da çıkan ön rapor iş jetindeki trim arızası sonrasında pilotların verdiği sert kumanda kaynaklı olduğu ortaya koydu. Kazada kafasını çarparak ağır yaralanan ve hastanede hayatanı kaybeder Dana Hyde, Clinton ve Obama döneminde başkanla yakın çalışarak hukuk danışmanlığı yapmış, 11 Eylül saldırıları konusunda komisyonda görev almıştı.
Tarihler 3 Mart 2023’ü gösterirken Conexon LLC hava taksi şirketine ait Bombardier Challenger 300 tipi iş jetine Dana Hyde, kocası ve oğlu ile birlikte binmişti. Uçakta iki kabin memuru ile iki pilot da mürettebat olarak görev yapıyordu. Uçuş, Keene, New Hampshire’dan Leesburg, Virginia’ya gerçekleştiricekti.
İstemsiz yukarı ve aşağıya hareket
Kazanın detayları, Ulusal Ulaştırma Emniyet Dairesi (NTSB) tarafından hazırlanan ön raporla paylaşıldı. NTSB, meydana gelen ölümcül kazanın ana nedeni hakkındaki ön raporunda herhangi bir sonuca varmadı ancak uçağın kontrolden çıkmasından önce ve sonra ters giden konulara dikkat çekti.
Pilotlardan biri 8 bin saat, diğeri de 5 bin saat uçuş tecrübesine sahipti. İki pilot da geçtiğimiz yıl ekim ayında Challenger 300 serisi için tip eğitimini almıştı. Ancak bu tipteki tecrübeleri düşüktü.
İlk kalkış iptal
Raporda, pilotların ilk kalkışlarını iptal ettiklerini ortaya koydu. Yapılan incelemede, uçağın hız gibi verilerinin ölçülmesini sağlayan iki pitotüpten birinin kapağının çıkartılmadığı belirlendi. Pilotldrpist başından döndü.
Daha sonra tekrar motor çalıştıran pilotların oto pilot trim arızası aldılar. Yedekli olan sistemden ana olanının sigortalarını çekerek kalktılar.
Ön rapora göre, kalkışın ardından New England üzerinde uçan bir iş jeti, oto pilotla uçuşuna devam ediyordu. Bu sırada Challenger 300 önce yukarı, ardından aşağıya doğru istemsiz olarak hareket etmeye başladı.
Pilotlar oto pilottan çıktı
İstemsiz hareketler üzerine pilotlar oto pilottan çıktı. Check-list maddelerine bakan pilotlar, uçağın trim sistemini devre dışı bıraktı. Ancak çok kısa sonra uçak tekrar çok sert tırmanışa geçti. Bu sırada uçağın üzerinde 4G kuvvet uygulandı.
Pilotlar lövyeye dalış kumandası vererek uçağı kontrol etmeye çalıştı. Bu sırada Dana Hyde’ın kafasını çarptığı ve ağır yaralandığı ortaya çıktı. İstemsiz hareketler sırasında Dana Hyde’ın kocası, oğlu ve iki kabin memuru da hafif yaralandı.
Acil iniş yaptı
Challenger 300’ün pilotları yaşanan bu olay sonrasında acil durum bilgisini hava trafik kontrol merkezi ile paylaştı. Pilotlar Connecticut’taki Bradley Uluslararası Havalimanına iniş yaptı. Ambulans ile hastaneye kaldırılan Dana Hyde, kurtarılamayarak hayatını kaybetti.
Pilotlar verdikleri ilk ifadede türbülansa girmediklerini, uçağın kumanda sistemleri ile ilgili bir sorun yaşadıklarını söylediler.
Challenger 300’lerin trim sistemi
Bombardier Challenger 300 çift motorlu iş jetinin trim sistemi, geçen yıl Federal Havacılık İdaresi’nin (FAA) pilotların uçuşlardan önce ekstra güvenlik kontrolleri yapmasına ilişkin bir talimat hazırlamıştı.
Bombardier raporu bekliyor
İmalatçı Bombardier, yaptığı açıklamada ön raporu “dikkatlice incelediklerini” söyledi. Bombardier, daha önceki bir açıklamasında, Challenger 300 jetlerinin ve uçuşa elverişliliklerinin arkasında olduğunu söylemişti.
Şirket Cuma günü yaptığı açıklamada, “Gerektiğinde tüm yetkililere tam destek vermeye ve yardım sağlamaya devam edeceğiz” dedi.
11 Eylül Komisyonunun danışmanıydı
Dana Hyde, Clinton ve Obama yönetimleri sırasında hukuk danışmanı olarak görev yaptı. 2001’de ABD’ye Yönelik Terör Saldırıları Ulusal Komisyonu olarak bilinen 11 Eylül Komisyonu’nun da danışmanıydı.
