Türkiye’nin en önemli havacılık projesi olan Milli Muharip Uçak (MMU) Projesi’ndeki gelişmeler hakkında bilgi veren Türk Havacılık ve Uzay Sanayii (TUSAŞ) Genel Müdürü Prof. Dr. Temel Kotil, MMU’nun 18 Mart 2023 tarihinde motor çalıştıracağını açıkladı.
Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) tarafından bu yıl 8’incisi düzenlenen “Türkiye İnovasyon Haftası”nın ikinci gününde “İhracatta İnovasyon” panelinde konuşan Prof. Dr. Temel Kotil, “MMU’nun iki F16 motorundan daha büyük motoru var. Bunun için de bol miktarda titanyum kullanıyoruz. Beş metreye yedi metre bir titanyum parçayı preslemek gerekiyor. Dünyada birkaç ülkede bu presten var ama bunu bize preslemezler. Biz üç boyutlu yazıcıyla, vakum altında yapacağız.’ dedi.
3500 MÜHENDİS
TUSAŞ Genel Müdürü Kotil, TUSAŞ’ın birçok projesi olduğunu belirterek, “Bizim aslında eski köye yeni adet getirme mecburiyetimiz var. Proje çok olunca biz de çok eleman alıyoruz, ihtiyacımız var. Şu anda TUSAŞ’ta 10 bin çalışan var, inşallah 20 bine gidecek. Benim şirkette 4 yılım doldu. İlk başladığımda çalışan sayısı 5 bindi. Mühendis sayısını bin 200’den 3 bin 500’e çıkardık. Ciromuz da ortalama 2 milyar dolar. Onun da 10 milyar dolar olmasını hedefliyoruz.” diye konuştu.
İnovasyona ihtiyacın olduğunu, şirkete yeni gelenlerin yeni mezunlar olduğunu ve inovasyon istediğini ifade eden Kotil, koronavirüs döneminin yöneticilere birçok şey öğrettiğini söyledi.
Kotil, özellikle marttan beri TUSAŞ olarak neler yapılabileceği üzerine çalıştıklarını aktararak, sözlerini şöyle sürdürdü:
YENİ ÜRETİM KÜLTÜRÜ
“Yeni bir bilgisayar sistemi var. Bilgisayar burada, siz başka şehirde oluyorsunuz ama aynı ortamları sağlıyor, bunu kazandırdık. Yazılımlar da daha pratik. Eski kültürümüzde herkes kendi kabuğunda bir şey yapar, bitirir, sonra gelip uçağa takıverirdi. Yeni kültürde öyle bir şey yok. Yeni kültürde herkes birbirinin yaptığını görecek. Kişi Ankara’da çalışırken İstanbul’daki ekibi aynı anda görüyor. Bütün bunları kazanmış olduk. Kriz döneminin TUSAŞ’a katkısı bu oldu. Türkiye ya da TUSAŞ özelinde biz eski köyle gidemeyiz. Bizim eski köye yeni adete ihtiyacımız var.
Dünyanın neresinde, neyin, nasıl yapıldığını bilmemiz gerekiyor. Milli muharebe uçağını Amerikalılar 30 yılda yaptılar ama benim 30 yılım yok. Bana inovasyon gerekiyor. İnovasyon para ile gelmiyor, kalpten geliyor. Kalp, gencecik çocuklar demektir. Gençler dijital ortamlarda çok girişken. TUSAŞ olarak projelerimizi bitirmemizin yolu yalnızca çalışan almak, makine almak, cihaz almak değil, gençlerle kalpten inovasyon çıkartmak. Bizim yeni mezunları ve gençleri dinlemeye ihtiyacımız var.”
İKİ YIL İÇİNDE YERLİ UYDU YÖRÜNGEDE OLACAK
Kotil, şu anda Türksat 6A’yı paydaşlarla birlikte yaptıklarını, Türkiye’nin ilk yerli uydusunun olacağını, 2 yıl içinde yörüngede bulunacağını anlatarak, “TUSAŞ olarak Arjantin’e de bir ortaklık olarak uydu ihraç edeceğiz. Gözetleme ve haberleşme uydusunda varız.” dedi.
İnovasyonun aslında bir yaşam stili olduğunu vurgulayan Kotil, TİM’in yıllardan beri bu programa devam ettiğini, ısrarla şirketlere inovasyon öğrettiğini dile getirdi.
“İNOVASYON YAŞAM STİLİ OLMALI”
Kotil, Türklerin inovasyonu yaşam stili yapmak zorunda olduğunu aktararak, “Türkiye’de şirketler olarak kendimizi aşmak istiyoruz. TUSAŞ, kendini aşmak zorunda. Beşinci nesil savaş uçağı yapıyoruz. 2023 yılı 18 Mart’ta motor çalıştıracak. Söyleyince hikâye gibi geliyor. Biz bunu inovasyonla yapacağız. Bu uçağın iki F16 motorundan daha büyük motoru var. Bunun için de bol miktarda titanyum kullanıyoruz. Beş metreye yedi metre bir titanyum parçayı preslemek gerekiyor. Dünyada birkaç ülkede bu presten var ama bunu bize preslemezler. Biz üç boyutlu yazıcıyla, vakum altında yapacağız. Yeni bir icat çıkarmadık. Şu anda 3D yazıcı titanyum teknolojini satın alıyoruz. Yapma şansımız olmayan işe inovasyon gerekiyor. İnovasyon olmadan biz bu yoldan geçemeyiz.” şeklinde konuştu.
Temel Kotil’in açıklamasında özellikle titanyum parça ile ilgili açıklamasında bir problem var.Her ne kadar motorda titanyum kullanılsa da sanırım 5×7 m ebadında bir titanyum parçanın motorda olması fiziken imkansız gibi.Bahsettiği parça daha çok göve ile ilgili bir parça olsa gerek.Zira anlayabildiğim kadarıyla bu ölçekteki bir parçayı pres altında şekillendirmek ancak uçağın dış kaportası söz konusu olduğunda mümkün olsa gerek.Sizden ,genel müdürün açıklamasını aynen alıp kopyala yapıştır yapmak yerine, bu konu üzerindeki belirsizliği aydınlatacak bir haber-yorum yapmanızı beklerdim.Zira belli ki bu işi yaparken epey bir mesai harcıyorsunuz ve en azından bir meraklı olarak benden farkınız bu çelişkiye bir açıklık getirmek olmalıydı.Aksi takdirde piyasadaki ergenlerden bir farkınız kalmayacak yakında….
Erdem Bey, burada belirtilen motoru-gövde ile birlikte tutan parça. Haklısınız ancak her bir haber ayrı çalışma gerektiriyor. Yetişemeyebiliyoruz. Tolga ÖZBEK