İspanya’nın Türkiye’den HÜRJET eğitim uçağı almak üzere adımlar atmasının arkasından İtalya harekete geçti. İtalyan Hava ve Uzay Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Francisco Braco İspanya ziyaretinde M-346’ları bizzat İspanya’ya tanıttı.
İspanya, uzun yıllardır kullandığı lisans altında ürettiği F-5 uçakları yerine yeni nesil jet motorlu eğitim uçağı alımı için adımlar atıyor. En güçlü adaylardan biri de Türk Havacılık ve Uzay Sanayi (TUSAŞ) tarafından tasarlanan ve halen test uçuşlarını sürdüren HÜRJET.
20 Aralık 2024’te Savunma Sanayi Başkanı Prof. Dr. Haluk Görgün imzalı mutabakat zaptı Türkiye Cumhuriyeti Madrid Büyükelçiliği’ne verildi. Büyükelçimiz de bu mutabakat zaptını İspanya’da ilgili makam olan Savunma Bakanlığı Sekreterliğine iletti.
İspanya’nın HÜRJET konusundaki kararlı adımlarının ardından İspanyol InfoDefensa Dergisi’nin haberine göre İtalyan imalatçı Leonardo, İspanya’yı M-346 Gelişmiş Jet Eğitim Uçağını Türk Havacılık Uzayının HÜRJET’in yerine seçmeye ikna etmeye çalışıyor.
İspanya, Yunanistan’ın yaptığı gibi kiralama değil uçaklara kendileri sahip olmayı hedefliyor. Halen Türkiye ve İspanya arasında 26 adetlik uçak konusunda görüşmeler yapılmakta.
Rusya ile başlayan proje
Çift motorlu M-346’ların tasarımı 2000 yılı öncesine gidiyor. O yıllarda İtalya ve Rusya arasındaki yakın ilişkilerle ortak, yeni nesil bir savaş uçağı olarak Rus Yak şirketi ile İtalyanlan Yak/AEM-130 adı altında bir proje geliştirdi. Ancak projede 2000 yılında İtalya ve Rusya ayrıldı. İki ülke yoluna devam etti. Benzer tasarımlı iki uçak ortaya çıktı.
İtalyanlan M-346’yı 2004’te uçururken Yak-130 ise uçuş testleri sonrasında 2010 yılında envantere girdi. M-346 testlerin ardından 2015’ten itibaren teslim edilmeye başlandı. İlk kullanıcı İtalya Hava Kuvvetleri oldu.
Halen M-346, İtalya’nın yanı sıra İsrail, Singapur, Yunanistan, Katar, Türkmenistan ve Polonya Hava Kuvvetleri tarafından kullanılıyor. Yunanistan’daki uçaklar, İsrailli şirket tarafından satın alınarak kiralama yoluyla pilot yetiştirilmesinde kullanılıyor.
Ses hızını aşamıyor
Öğrenci ve öğretmen pilotların tandem yani önlü arkalı oturduğu uçağın maksimum kalkış ağırlığı 9 bin 600 kg. İki adet Honeywell/ITEC F124-GA-200 turbofan motora sahip uçak, en fazla 1090 km/saat hızla uçabiliyor.
M-346 bu sürati ile ses hızını geçemiyor. HÜRJET bu açıdan çok daha yüksek bir performansa sahip. HÜRJET geçtiğimiz aylarda ses hızını aşarak süpersonik uçuş testlerine başlamıştı.
Havada 2 saat 45 dakika kalabilen M-346, 3 adet harici tank ile 2 bin 550 km menzile sahip. Servis irtifası 45 bin feet yani 13 bin 716 metre.
M-346 havada +8G, -3G çekebiliyor. İstenirse kanat ve gövde altında 7 ayrı noktada silah ve mühimmat taşıyabiliyor.
