Havacılık sektörü tarihin en karanlık iki yılında hayatta kalabilmenin hesabını yaparken Kapadokya Üniversitesi bünyesinde Öğretim Görevlisi Haydar Yalçın tarafından düzenlenen “Havacılık Sohbetleri”nde üç büyük Türk şirketinin genel müdürü sektörün durumunu özetledi.
Türk Hava Yolları Genel Müdürü Bilal Ekşi, Pegasus Havayolları Genel Müdürü Mehmet Nane ile MNG Havayolları Genel Müdürü Ali Sedat Özkazanç’ın katıldığını video konferansta bir çok soru cevap buldu.
ÇALIŞANLAR İŞLERİNİ KORUYABİLECEK Mİ
Merak edilen sorulardan biri istihdamdı. Gençler “Bize yeni iş imkanı ne zaman sağlanır” diye beklerken personel ise haklı olarak çalışmaya devam edip edemeyeceğini merak ediyor. THY Genel Müdürü Bilal Ekşi hedeflerinin istihdam garantisi olduğunu belirterek “Türk Sendika Tarihi’nin belki de en önemli çalışmasını yaptık. Yurtdışında bir çok havayolu tenkisata gitti. Sendika ile anlaştık. Ücretlerde indirim karşılığında ekiplerimizin istihdamını koruduk. Bu yakın vadede en büyük artılarımızdan biri olacak” dedi.
THY’NİN GÖZÜ PANDEMİNİN FIRSATLARINDA
“Sektör COVID’ten sonra hızla toparlanırsa uçağımız var, uçucu ekibimiz de var. Yeni imkanları değerlendirebiliriz. Dünyada çok sayıda sefer yapmamızın arkasında pandemi fırsatlarını değerlendirdik. ‘Katkı bir’ yani uçak uçtukça cebinizden para çıkmıyorsa, bir kuruş bile kazansak o seferi yapabiliyoruz. Yeni pazarlara ulaşıyoruz” dedi.
“25 kargo uçağımız vardı. 25-30 arasında yolcu uçağı ile destekledik. Pazar payımızı iki kat artırdık. Kargo, yolcuda daha fazla gelir üretir hale getirildi. Birim fiyat yüksekliğinden oldu bu. 2021 için 2020’ye göre daha iyi, iyimser bir tahminle başa başı bulmak istiyoruz. Olay COVID’in dünya gelişimine göre olacak. Örneğin dün ani bir açıklama ile Rusya pazarı örneğin kapandı. Bu yıl bir istihdam beklemiyoruz. 2020’de yüzde 40 personel kapasitesi ile çalıştık. Yeteri personel var.
Eğitimlerini tamamlayanlar beklemeye devam edecek. Çalışabiliyorlarsa başka işlerde çalışabilirler”
FİNANS SEKTÖRÜ ÇOK ACIMASIZ
Pegasus Havayolları Genel Müdürü Mehmet Nane ise tüm bu kötü günlerde finans sektörünün acımasızlığına dikkat çekti:
“Yaptığımız anlaşmayla filomuzu yeniliyoruz. İki yıl içinde 35 uçak teslim alacağız. Tüm bunlar çok ciddi finansman ile yapılıyor. Örneğin bir aylık taksit 500 bin dolar olsun. Bir taksit ödemediniz. 93 uçağımız da etkileniyor. Diğer kredi verenler o uçakları da geri çağırabilir. Bu nedenle bağlantılar çok sıkıntılı. Tüm sorunlara rağmen finans sektörü esneklik göstermedi. O yüzden sesimiz böyle çıkıyor” dedi.
SEKTÖR YÜZDE 60 KÜÇÜLDÜ
Geçen yılın rakamlarına da dikkat çeken Nane, “2020’de 2,7 milyar yolcu uçmadı, sektör ciro olarak yüzde 60 küçüldü. Tam 371 milyar dolarlık gelir kaybı var. Ortalamalara göre iç hat yüzde 38, dış hat yüzde 66 gerileme var.
Pegasus olarak 2020’de iç hat yüzde 40, dış hat yüzde 66 gerideyiz. Ciromuzun sadece üçte birini yapabildik. Bu yıl biraz daha iyi rakamlar ama yaralarımızı sarmaya çalışıyoruz. Havayolu taşımacılığı ekonomi için çok önemli. Ayakta kalması lazım. Yurtdışında çok iyi destekler verildi. Ama bu destek ülkemizde yurtdışına göre çok daha küçük kaldı”
KARGODA İŞLER GÜLLÜK GÜLİSTANLIK DEĞİL
Yolcu tarafında işler sıkıntılı. Hava kargo ise altın günlerini yaşıyor. Fakat MNG Havayolları Genel Müdürü Ali Sedat Özkazanç işlerin o kadar güllük gülistanlık olmadığını ifade ediyor:
“Bu dönemde bir çok ilk yaşıyoruz. Örneğin ilk defa Londra Heathrow Havalimanı’na uçak indirdik. Şimdi gelin diye peşimizdeler. Ama bu bir dönem ve bitecek. COVID dönemini tamamlayacağız ya sonra? Hazır mıyız buna bakmalıyız. Ne yapmalıyız? Kargo sektörü biraz avantajlı ama sonrası soru işareti”
MEVZUAT SORUNLARI
“Bu dönemde SHGM yolcu uçaklarında koltuk sökümü ve kargo uçağı haline getirilmesiyle ilgili genelge yayınlandı. Fırsattan istifade 2 yolcu uçağı (A330-300) aldık. Bir uçak gitti. Kargoya çevriliyor. Ama bir uçak bir yıl bekleyeceği için yolcu uçağı ile kargo taşıyalım dedik. İçerde taşınması gereken mühendislik çalışması içi her iki acil çıkış kapısında bir kabin memuru oturacak deniliyor kuralda. Yolculu şirkette kabin memuru var. Bende yok. Ne yapacağım? Dün SHGM’ye gittik. Bakılıp irdelenecek. Bu konularda kuralların daha esnek olmasını istiyoruz.
Hem Atatürk hem İGA’dan uçuyoruz. İki meydan arasında gümrüklü mal taşınması gümrük açısından sorunlu. İş yapamaz hale geliyoruz.
Vize problemi, gece slotları ihtiyaçları pandemi sonrasında yine sorun olacak çözülemiyor. Özellikle Avrupa kaynaklı regülasyonlarla kendilerini koruyor, Üçüncü parti ülkeler arasında çözülemiyor. Rus yapımı kargo operasyonları, 5’inci hak ihlalleri regüle edilemiyor. Devletlerin örtülü veya örtüsüz handling ücretleri, PCN değerleri az gösterilmesi sorun”
