Uçağa bindiniz. Bu sırada apronda bazı görevliler görürsünüz. Bir pilot veya teknisyen uçağın etrafını kontrol ediyor. İşte buna havacılıkta harici kontrol veya daha çok kullanılan tabiri ile ‘walk-around’ deniyor. Nasıl yapılıyor ? Nelere dikkat ediliyor ?
Walk-around, güvenlik ve operasyonel nedenlerle uçağa binmeden önce bir uçağın belirli unsurlarının görevli personel tarafından yapılan dış kontrolüdür. Bu sayede hiçbir önemli görevin unutulmaması sağlanarak uçuş güvenliği arttırılır.
Walk-around, derinlemesine bir inceleme olmamakla birlikte çıplak gözle görülebilecek belirli sorunlar veya kusurlar için genel bir incelemedir. Kontrol sırasında tespit edilen bir arıza giderilerek uçuş emniyeti artırılır.
Walk-around ‘’outside check’’ ve ‘’exterior inspection’’ olarak da geçmektedir.
Kontrol gece yapılacaksa güçlü bir el fenerine ihtiyaç vardır. Ayrıca kontrolü gerçekleştiren personel reflektörlü yelek giymelidir.
Gelişen teknoloji ile beraber walk-aroundun bazı adımları bu konuda özelleştirilmiş dronelar sayesinde yapılabilmektedir.
Bu işlemi kimler yapıyor ?
Walk-around bir hava aracının uçuşa elverişli olmasını sağlamak amacıyla uçuş öncesi yetkili uçak teknisyeni ve sorumlu kaptan pilot tarafından ayrı ayrı yapılır. Kontrolün yapıldığına dair uçak ana defteri (AML) imzalanır. Uçuşa elverişliliğin en temel ve en önemli adımıdır.
Uçuş ekibinin uçuş öncesi yaptığı kontrol uçuş ekibinin uçağı kabul etmesinin bir parçasıdır.
Walk-around check tarihi
Araştırmacı ve yazar Atul Gawande’ye göre uçuş öncesi walk-around kavramı ilk kez 1935 yılında Ohio, Wright Field’da prototip bir Boeing B-17’nin düşmesi ve her iki pilotun da ölmesinin ardından yönetici ve mühendisler tarafından ortaya atılmıştır.
Kaza sonrası yapılan incelemede pilotların kalkıştan önce gust lockları (uçak park halindeyken kontrol yüzeylerinin rüzgarla hareket etmesini engelleyen kilitler) çıkarmayı unuttukları tespit edildi. Bunun üzerine Boeing uzun ve ayrıntılı bir B-17 kontrol listesini (checklist) yayınladı. Bu checklistin ilk maddesinde walk-around vardı.
Walk-Around ile ilgili kaza örneği
31 Mayıs 2014 tarihinde N121JM tescilli Gulfstream IV uçağı kalkış için hazırlanıyordu. Uçak pistte hızlanırken pilotlar V1 süratinde uçağın kontrol edilemediğini gördü. Pilotlar kalkışı iptal edip yavaşlamaya çalıştı fakat uçak pistten çıktı ve pist sonundaki tepeye çarptı. Çarpma sonucu çıkan yangında 7 kişi hayatını kaybetti.
NTSB araştırmasına göre kazanın nedeni uçuş öncesinde walk-around yapmayan pilotların uçuş kontrol yüzeylerindeki gust lockları (rüzgar kilitlerini) fark etmemesiydi.
Nasıl yapılır
Aşağıdaki sıralama takip edilerek uçağın etrafında çeşitli kontroller yapılır.
1-Radom
2-Burun iniş takımı ve yuvası
3-Ön gövde
4-Motorlar ve motor kaportaları
5-Kanatlar
6-Ana iniş takımları ve yuvası
7-Arka gövde
8-Kuyruk kısmı
Kontrol edilen yerler
Pitot tüpler, statik portlar, hücum açısı sensörleri, buz dedektörleri, TAT probelar, oksijen tüpü indikatörü, kokpit camları, lastikler ve frenler, çeşitli erişim panelleri ve kapılar, gövdedeki bağlantı elemanları (perçin,cıvata vb), pylonlar, motor kaportaları, motor fan bladeleri, motorların egzoz kısmı, motor drainleri, motor yangın tüpleri, APU erişim kapağı, iniş takımları, iniş takımı yuvalarındaki komponentler ve hidrolik borular.
