Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü (SIPRI) tarafından açıklanan listede dünyanın en büyük 100 savunma şirketi belirlendi. Listede Türk Savunma Şirketleri ASELSAN, Baykar ve TUSAŞ onar sıra yükseldi.
Ciroya göre hazırlanan listede ASELSAN 8 sıra yükselerek 54’üncü oldu. Toplam cirosu 2,56 milyar dolara ulaştı.
Baykar ise 10 sıra yükselerek 69’unculuğa geldi. Ciro 2 milyar dolar olarak gerçekleşti.
Üçüncü sırada ise Türk Havacılık ve Uzay Sanayi (TUSAŞ) yer aldı. 10 sıra yükselerek 78’inciliğe gelen TUSAŞ’ın cirosu ise 2,21 milyar dolar oldu.
SIPRI raporuna göre sektördeki en büyük 100 şirketin silah ve askeri hizmet satışlarından elde edilen gelirler 2023’te 632 milyar dolara ulaşarak 2022’ye göre yüzde 4,2’lik bir reel artış gösterdi.
RAPORU İNDİRMEK İÇİN TIKLAYIN
Sıralamada ilk üç geçen yıl ile aynı oldu. İlk sırada Lockheed Martin (60,8 milyar dolar), ikinci sırada RTX (40,6 milyar dolar) üçüncü sırada da Northrop Grumman (35,7 milyar dolar) yer aldı.
Silah geliri tüm bölgelerde artışları dikkat çekti. Sıralamada Rus ve Ortadoğu merkezli imalatçılarda artış görüldü.
2023’te birçok silah üreticisi, artan talebe yanıt olarak üretimlerini artırdı. İlk 100’ün toplam silah gelirleri 2022’deki düşüşten sonra tekra toparlanmaya başladı. Şirketlerin neredeyse dörtte üçü silah gelirlerini yıllık bazda artırdı. Özellikle, gelirlerini artıran şirketlerin çoğu İlk 100’ün alt yarısındaydı.
ABD satıyor ama üretim zorlukları yaşıyor
Amerika Birleşik Devletleri merkezli İlk 100’deki 41 şirket, İlk 100’ün toplam silah gelirlerinin yarısı ve 2022’ye göre yüzde 2,5 daha fazla olan 317 milyar dolarlık silah geliri kaydetti. 2018’den bu yana, ilk 100’deki ilk beş şirketin tümü ABD’de bulunuyor.
ABD merkezli toplam 41 şirketinin 30’u 2023’te silah gelirlerini artırdı. Bununla birlikte, dünyanın en büyük iki silah üreticisi olan Lockheed Martin ve RTX, düşüş kaydedenler arasındaydı.
SIPRI’nin Askeri Harcama ve Silah Üretim Programı Direktörü Dr. Nan Tian, “Çok çeşitli silah ürünleri üreten Lockheed Martin ve RTX gibi daha büyük şirketler genellikle karmaşık, çok katmanlı tedarik zincirlerine güveniyor ve bu da onları 2023’te devam eden tedarik zinciri zorluklarına karşı savunmasız hale getirdi” dedi. “Bu özellikle havacılık ve füze sektörlerinde böyleydi.”
Avrupa gelir artışında dünyanın geri kalanını takip ediyor
Avrupa’da bulunan (Rusya hariç) en iyi 100 27 şirketin toplam silah gelirleri 2023’te 133 milyar dolar olarak gerçekleşti. Bu, herhangi bir dünya bölgesinde en küçük artış olan 2022’ye göre yalnızca yüzde 0,2 daha fazlaydı. Ukrayna’ya askeri mal tedarik ettiği ve müttefiklerden yedekler aldığı) dahil olmak üzere yeni siparişlerle arttı.
Rus şirketlerinde hızlı artış
İlk 100’de listelenen iki Rus şirketi, toplam gelirlerinin yüzde 40 artarak tahmini 25,5 milyar dolara ulaştığı gördü. Sıralamaya ilk 100’de 7 Rus şirketi girdi.
Rusya’nın savunma sanayiindeki en büyük devlet şirketi olan Rostec cirosunu yüzde 49 oranında artırdı.
Dr. Nan Tian, “Rus silah üretimiyle ilgili resmi veriler kıt ve sorgulanabilir, ancak çoğu analist, Rusya’nın mevcut cephaneliğinin kapsamlı bir yenileme ve modernizasyondan geçerken, yeni askeri teçhizat üretiminin 2023’te önemli ölçüde arttığına inanıyor. Özellikle, Rusya Ukrayna’daki saldırısına devam ederken savaş uçakları, helikopterler, İHA’lar, tanklar, mühimmat ve füzelerin daha fazla sayıda üretildiği düşünülüyor.” diye konuştu.
Uzakdoğu’da Güney Kore ve Japon şirketler
Asya ve Okyanusya merkezli İlk 100’deki 23 şirket, yıllık bazda yüzde 5,7’lik silah geliri artışı kaydederek 136 milyar dolara ulaştı. Güney Kore merkezli dört şirket, silah gelirlerinde toplam yüzde 39’luk bir artış kaydederek 11,0 milyar dolara ulaştı.
Japonya merkezli beş şirket, birleşik silah gelirlerinin yüzde 35 artarak 10,0 milyar dolara yükseldiğini gördü. 2022’den bu yana Japonya’da askeri yapı politikası, bazı şirketlerin yeni siparişlerin değerinin yüzde 300’den fazla arttığını görmesiyle birlikte, bir miktar yerli sipariş telaşına yol açtı.
SIPRI Askeri Harcama ve Silah Üretim Programı’ndan Araştırmacı Xiao Liang, “Güney Koreli ve Japon şirketleri arasında silah gelirlerindeki keskin artış, artan tehdit algılarına yanıt olarak bölgede meydana gelen askeri birikimlerin daha büyük resmini yansıtıyor” dedi. “Güney Koreli firmalar, Ukrayna’daki savaşla ilgili Avrupa’daki talep de dahil olmak üzere küresel silah pazarındaki paylarını genişletmeye çalışıyor.”
Ortadoğu hareketli
Orta Doğu silah üreticileri, Gazze ve Ukrayna çatışmalarıyla bağlantılı gelir artışı görüyor. En iyi 100 silah şirketinin altısı Orta Doğu’da bulunuyordu. Birleşik silah gelirleri yüzde 18 artarak 19,6 milyar dolara yükseldi.
Gazze’de savaşın patlak vermesiyle, İlk 100’de İsrail merkezli üç şirketin silah gelirleri 13,6 milyar dolara ulaştı. Bu, İsrailli şirketler tarafından SIPRI Top 100’de şimdiye kadar kaydedilen en yüksek rakamdı.
Türkiye merkezli üç şirket, Ukrayna’daki savaşın neden olduğu ihracattan ve Türk hükümetinin silah üretiminde kendine güvenmeye devam eden baskısından yararlanarak silah gelirlerinin yüzde 24 artarak 6 milyar dolara yükseldiğini gördü.
SIPRI Askeri Harcama ve Silah Üretimi Programı Kıdemli Araştırmacısı Dr. Diego Lopes da Silva, “İlk 100’deki en büyük Orta Doğu silah üreticileri, silah gelirlerinin 2023’te benzeri görülmemiş zirvelere ulaştığını gördü ve büyüme devam edecek gibi görünüyor” dedi. “Özellikle, İsrailli silah üreticileri, 2023’te rekor silah gelirlerini almanın yanı sıra, Gazze’deki savaş devam ederken ve yayılırken çok daha fazla sipariş alıyor.”
Diğer önemli gelişmeler
- Çin merkezli İlk 100’deki dokuz şirket, yavaşlayan bir ekonominin ortasında 2019’dan bu yana silah gelirlerinde (yüzde +0,7) yıllık bazda en düşük yüzde artışlarını gördü. 2023’teki toplam silah gelirleri 103 milyar dolara ulaştı.
- İlk 100’deki üç Hintli şirketin toplam silah gelirleri 6,7 milyar dolara (+yüzde 5,8) yükseldi.
- İlk 100’de Tayvan merkezli tek şirket olan NCSIST, silah gelirlerinde yüzde 27’lik bir artış kaydederek 3,2 milyar dolara ulaştı.
- Türkiye’nin Baykar’ı, Ukrayna’daki savaşta yaygın olarak kullanılan silahlı mürettebatsız hava araçları (İHA’lar) üretiyor. İhracat, 2023’te silah gelirlerinin yaklaşık yüzde 90’ını oluşturdu ve yıl boyunca yüzde 25 artarak 1,9 milyar dolara ulaştı.
- Nükleer savaş başlıkları tasarlayan, üreten ve bakımını yapan Birleşik Krallık’ın Atom Silahları Kuruluşu, İlk 100’de yer alan Birleşik Krallık şirketleri arasında silah gelirlerinde yıllık bazda en büyük yüzde artışı (yüzde +16) kaydederek 2,2 milyar dolara ulaştı.
