Geleceğin teknolojisi Kuantum için ASELSAN ve TOBB’tan iş birliği

Savunma sistemlerinde bir çok yeni nesil teknolojinin hayata geçmesini sağlayacak kuantum için çok önemli bir adım atıldı. Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayi Başkanlığı’nın koordinasyonunda, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) ile TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi ve ASELSAN bir araya geldi. Teknolojilerin geliştirilmesi için araştırma laboratuvarı hizmete girdi.

Kuantum teknolojileri nedir

Kuantum basitçe parçacıkların atomik ve atom altı seviyelerde davranışlarını inceleyen bir fizik dalı olan kuantum mekaniğinin ilkelerini kullanan fizik ve mühendislik alanı. Kuantum mekaniği, fiziğin tüm dallarında mikroskobik olayları açıklamada başarıyla kullanılmış temel bir teoridir.

Savunmada nasıl kullanılıyor

Kuantum teknolojileri, savunma alanında en çok özel sensörler yardımı ile algılama amaçlı kullanılıyor. Bunların başında da denizaltı ve stealth yani radar tarafından tespiti güç olan uçakların bulunması geliyor. Tespit sayesinde ister tuzlu sudaki bir denizaltı isterseniz 5’inci nesil bir stealth uçak kuantum teknolojisi sayesinde konumlandırılabiliyor.

Bu tür ‘kuantum Konumlama, Navigasyon ve Zamanlama araçları’ güvenilir eylemsiz navigasyon sistemleri olarak kullanılabilir ve GPS gibi dış referans noktalarına ihtiyaç duymadan navigasyona olanak sağlamakta. 

Bu da örneğin denizaltıların su altındaki navigasyonu açısından devrim niteliğinde bir yetenektir; ayrıca su üstündeki platformlarda GPS sinyalinin kaybolması durumunda destek navigasyon sistemi olarak kullanılabilirler.

Sivil alanda da kullanılacak

Algılama, iletişim ve hesaplamanın dışında en gelişmiş teknoloji olan ilk kuantum sensörleri halen piyasada mevcut. Ayrıca sivil sektörün gelişmelere öncülük etmesi bekleniyor, zira kuantum iletişim ve hesaplama konusundaki bu gelişmeler sivil sanayi için muazzam potansiyel vadediyorlar. 

Ancak kuantum algılamada kuantum Konumlama, Navigasyon ve Zamanlama ve kuantum radarlar gibi potansiyel uygulamalar askerî açıdan özellikle ilgi çekici. Bu nedenle bu potansiyel uygulamaları gerçeğe çevirmek için yapılacak araştırma ve geliştirmeye fon sağlamak, desteklemek ve rehberlik etmek askeriyeye düşüyor.

Kuantum tehdidi

İkinci uygulama ise kuantum işlemlerinin yarattığı ‘kuantum tehdidi’. Önceki bölümde değinildiği gibi, büyük tam sayıların faktörlere ayrılması kuantum bilgisayarların özellikle etkili biçimde çözebilecekleri bir problem türü. Dijital altyapımızın en büyük kısmı ve temel olarak çevrimiçi yaptığımız herşey –video konferans olsun, e-posta yollamak veya banka hesaplarımıza girmek olsun — bu tür tam sayıları faktörlere ayırma problemlerinin zorluğuna dayanan kriptografik protokoller vasıtasıyla şifreleniyor .

Pratikte kullanılabilecek kuantum bilgisayarların daha da geliştirilmesi gerekiyorsa da, bu problemleri çözebilecek ve dijital iletişimin şifrelerini kırabilecek kuantum algoritma olan Shor algoritması daha 1994’de icat edildi ve onu çalıştırabilecek kuantum bilgisayarı bekliyor.

Aşağıdaki tablo hassas olma potansiyeli olan bilgiyi güven altına almak için kullanılan şekliyle bir tam sayıları faktörlere ayırma problemi örneği.

 ASELSAN ve TOBB neler yapacak

TOBB ETÜ Teknoloji Merkezi’nde düzenlenen törenle; Kuantum Teknolojileri Araştırma Laboratuvarı hizmete girdi. Törende ayrıca TOBB ile ASELSAN, KOBİ’ler için Millileştirme ve Tedarikçi Geliştirme Programı ile Teknoloji Merkezi Ar-Ge Laboratuvarı tahsisine ilişkin protokollere imza attı. 

Düzenlenen törene törene; TOBB Başkanı M. Rifat Hisarcıklıoğlu, Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayi Başkanı Prof. Dr. İsmail Demir, Aselsan Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdürü Prof. Dr. Haluk Görgün, TOBB ETÜ Rektörü Prof. Dr. Yusuf Sarınay ve TOBB UYUM Yönetim Kurulu Başkanı Cemil Çiçek katıldı.

Yeni teknoloji devrimi

TOBB Başkanı M. Rifat Hisarcıklıoğlu işbirliğine ilişkin yaptığı değerlendirmede, bir dünya markası haline gelen Aselsan ile birlikte yeni işbirlikleri başlattıklarına işaret ederken, “Biz millet olarak önce tarım devrimini sonra da sanayi devrimini ıskaladık. Bunun sıkıntısını da on yıllar boyunca yaşadık. Şimdi dünya, yeni bir teknoloji devriminin eşiğinde. Biz de artık geç kalmadan bunu yakalamak istiyoruz” ifadesini kullandı.

Hisarcıklıoğlu, ASELSAN’ın kuantum ve ileri haberleşme laboratuvarını TOBB ETÜ’de açarak; Ar-Ge ve yenilik çalışmalarının ivme kazanmasını, insan kaynağının güçlendirilmesini, uluslararası işbirliklerinin ve rekabet güçlerinin artırılmasını ve üniversite-sanayi işbirliğinin perçinlenmesini amaçladıklarını ifade etti. TOBB Başkanı Hisarcıklıoğlu, imzaladıkları iki protokolle de savunma sanayi sektöründe, Aselsan’ın tedarik zincirine katılabilecek KOBİ’lerin sayısını artırmayı amaçladıklarını, böylelikle daha çok KOBİ’nin Aselsan’ın yerlileştirme ve millileştirme programlarına katkı sunmasını istediklerini belirtti.  Hisarcıklıoğlu, “Bu protokol ile ASELSAN’ın gelişiminde üye firmalarımızın savunma sanayi ekosistemine kazandırılmasını hedefliyoruz. Ülkemizin bağımsız savunma sanayi seferberliğinde yer alacak firmalara daha fazla teşvik ve destekler sağlamasını da arzu ediyoruz” ifadesini kullandı.

Demir: Millileştirme ve Yerlileştirme

Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanı İsmail Demir törende yaptığı konuşmada, özellikle stratejik alanlarda millileştirme ve yerlileştirmeden taviz vermediklerine vurgu yaptı.

Kuantum teknolojileri alanındaki adımları çok önemsediklerini anlatan Demir, Türkiye’nin bütüncül ve kapsayıcı bir yaklaşımla bu tür teknolojilerde yol alabileceğini söyledi. İş dünyasının çatı kuruluşu TOBB’un desteğini de çok önemsediklerini bildiren Prof. Dr. İsmail Demir “Hep birlikte yürüyeceğiz, başarmaktan başka şansımız da yok” diye konuştu.

Demir üniversitelerden devlet kurumlarına, araştırma kuruluşlarına kadar kapsayıcı bir yürüşü esas aldıklarını ve bu konuda hep beraber çalıştıklarını sözlerine ekledi.

Görgün: ASELSAN ve TOBB güçbirliği

ASELSAN Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdürü Prof. Dr. Haluk Görgün de bu işbirliği ile üniversite – sanayi ortaklığının önemli bir örneğini gerçekleştirdiklerini ifade ederken, Anadolu’da TOBB’un geniş bir networkü bulunduğunu, ASELSAN’ın kuantum alanındaki teknolojik projelerini TOBB ETÜ’nün gücünü bir araya getirdiklerini anlattı. Görgün, “TOBB işbirliği ile Türkiye’nin her yanından firmaya ulaşmayı, bağımsız savunma sanayi yolunda değerli buluyoruz” dedi.