Sivrihisar’ı bir havacılık merkezi haline getiren Ali İsmet Öztürk, aynı zamanda havacılık tarihinin efsane uçaklarını da ‘uçar halde’ kurulan müze envanterinde tutuyor. Filoya P-51D, T-6, Tiger Moth, DC-3 gibi efsanelerin ardından T-28 katıldığında aklıma bu uçakla yıllar önce uçuş eğitimi alan Emekli Hava Pilot Tümgeneral İrfan Sarp gelmişti. Ali İsmet Öztürk, İrfan Sarp’ı Sivrhisar’a davet ederek yıllar sonra yeniden T-28 ile uçmasını sağladı. Emekli Hava Pilot Tümgeneral İrfan Sarp, hem T-28, hem de Türkiye’nin ilk kadın akrobasi gösteri pilotu Semin Öztürk ile uçuşunu kaleme aldı…
Sivrihisar Havacılık Merkezi Necati Artan Tesisleri’nde 3 Haziran 2022 tarihinde Kaptan Pilot Oğuzhan Yararcan ile T-28 eğitim uçağıyla bir sorti uçuşum ve ertesi gün Semin Öztürk Şener ile Pitts Special akrobasi uçağıyla bir sorti uçuşum, hayatımın en güzel ve unutulmaz uçuş anlarından biri olmuştur.
Ben Hava Harp Okulu’ndan 30 Ağustos 1956 tarihinde mezun olduktan sonra uçuş eğitimi için seçilen dört öğrenci pilot olarak gittiğimiz Amerika’da lisan kursundan sonra 1957 yılında başlangıç eğitimimizi pervaneli T-34 ve tekâmül eğitimimizi T-28 uçaklarında tamamlamıştık. Takiben T-33 jet eğitim uçaklarında eğitim görüp pilot brövemizi kazanmış; F-86 av uçaklarında atış eğitimimizi tamamladıktan sonra Türkiye’deki uçuş filolarımıza katılmıştık. Uçuş okulunda ve görev yaptığım muharip uçuş filolarında başımdan geçen ilginç olayları ve yaşadığım acı tecrübeleri kaleme alıp bizden sonraki nesillere aktarmakla, o genç havacıların kendilerine dersler çıkaracaklarına inanan bir pilot olarak, uçuş anılarım arasında, Amerika’da uçuş okulunda T-28 uçağında yaşadığım bir olayı kaleme almış ve onun hikâyesine BİR JET PİLOTUNUN ANILARI kitabımda yer vermiştim.
Bir süre önce sosyal medyada Sivrihisar Havacılık Merkezi Necati Artan Tesisleri ve M.S.Ö. Havacılık Müzesi kurucusu ve aynı zamanda Türkiye’nin tanınmış akrobasi pilotu Ali İsmet Öztürk’ün bir T-28 eğitim uçağı satın alarak SHM tesislerine getirdiği haberi çıktı. Anılar kitabımda T-28 ile uçuşumu okuyan havacılık konularında uzman gazeteci Tolga Özbek, WhatsApp grubumuzun sayfasında benim T-28 ile uçuşumdan 65 yıl sonra ayni tip uçakla uçurulmamın hoş bir olay olacağını Ali İsmet Öztürk’e yazdı ve Ali İsmet Öztürk de büyük bir jest yaparak beni uçuşa davet etti. 3 Haziran günü oğlum Oğuz’la Sivrihisar tesislerine gittik. Kaptan Pilot ve T-28 uçuş öğretmeni Oğuzhan Yararcan ile ben ve takiben oğlum bir sorti uçuş yaptık. Oğuzhan Yararcan ile T-28’de uçuşumdan bahsettiğim bir havacı arkadaşım onun sıradan bir pilot değil, akrobasi için yanıp tutuşan bir havacı olduğunu söyledi. Orada Oğuzhan’ın kendisi gibi kaptan pilot olan muhterem eşiyle de tanıştık.
Ertesi gün Ali İsmet Öztürk’ün kızı, akrobasi pilotu Semin Öztürk Şener ile Pitts Special tipi uçakla bir sorti uçuş yaptık. Çocukluğundan itibaren havacılığa meraklı olan Semin, küçük yaşlarda ilk uçuş eğitimini babasından almış. Akrobasi uçuş eğitimini de Amerika’da görmüş. Biz Semin’le apronda Pitts Special uçağının başına gittiğimizde küçük oğlu ve bebek arabasındaki şirin kızını bakıcısı apronun diğer tarafında gezdiriyordu. Pitts uçağının ağırlık merkezi arkada olduğu için solo uçuşlar arka kokpitten yapılıyor. Diğer kişi ön kokpitte uçuyor. Ön kokpitteki lövye de çıkartılıyor. Yani ön kokpitte uçan kişinin uçağı kullanma şansı yok. Ben Semin’le uçarken, onun akrobasi hareketlerindeki uçuş yeteneğine hayran oldum. Onunla iftihar ettim. “Ne mutlu bizlere, Türkiye’nin Semin gibi yetişmiş yetenekli bir havacı kadını var” dedim. Semin isminin anlamını da merak edip sözlüğe baktım. Semin “Çok Değerli” demekmiş. Gerçekten aynen sözlükteki anlamı gibi, Semin kızımız gerçekten çok değerli bir havacı.
Pitts Special uçuşundan sonra yukarıdaki hatıra fotoğrafını çektirdik. Semin Öztürk Şener, İrfan Sarp, Oğuz Sarp, Ali İsmet Öztürk (önde SHM’nin maskotu Fuli).
Sivrihisar Havacılık Merkezi’yle ilgili haberleri basında takip etmiş ve havacılıkla ilgili etkin faaliyetlerini ve yaptıkları güzel organizasyonları duymuştum, ancak bu tesisi gidip yerinde görmeye fırsat bulamamıştım. Tesise ismi verilen Necati Artan 1967-68 yılında Balıkesir 191’nci F-84F Filosu’nda hepimizin çok sevdiği Filo Komutanımızdı. 1967 yılı Aralık ayında çıkan Kıbrıs olaylarında filomuz, başımızda Binbaşı Necati Artan olduğu halde 22 adet F-84F uçağıyla Yenişehir meydanına intikal etmiştik. O yıllarda meydanda misafirhane yoktu. Artan komutanımız dahil hepimiz ranzalı yatakları olan küçük bir yatakhanede bir ay kalmıştık. Biz Yenişehir intikalinde iken Artan Komutanımızın Bursa’da yaşayan annesinin vefat ettiğini bizler Balıkesir’e döndükten sonra öğrenmiştik. Necati Artan yarım saatlik mesafedeki Bursa’da annesinin cenazesine katılmamıştır. Vatan sevgisi ile görev aşkının bundan daha güzel bir örneği olabilir mi? Artan Binbaşı 1965 yılında Merzifon Üssü’nde Filo Komutanı iken F-86 uçaklarından kurulu 9’lu akrobasi kolunun liderliğini yapmıştır. Ali İsmet Öztürk Sivrihisar tesisine kendisi gibi akrobasi pilotu olan Necati Artan’ın ismini vermekle büyük bir vefakârlık ve kadirşinaslık göstermiştir.
T-28 ve Pitts Special uçuşlarımı yaptığım bu güzide tesisi gördükten sonra tesisi sizlere tanıtarak görüşlerimi paylaşmamın faydalı ve gerekli olduğunu düşündüm.
Önce Sivrihisar Havacılık Merkezi’nin (SHM) bulunduğu yerle başlamalıyım. Pek çok kimse burasını Eskişehir Ankara yolu üzerinde bulunan Sivrihisar Askeri Havaalanı’nının olduğu yerde zannetmektedir. Oysa SHM, Eskişehir-Sivrihisar sapağından Afyon yolunun 15’nci kilometresinden girilen köy yolunun doğu kısmında yer almaktadır. Tesisin biri asfalt diğeri çim kaplı olmak üzere 05/23 istikametinde iki pisti bulunmaktadır. Asfalt pist 6.000 feet (1810 metre) X 105 feet (32 metre) ebatlarındadır. Meydan Amirliği meydanın yönetiminden sorumludur. Güvenlik Amiri ve Garaj Amiri, İtfaiye birimleri, Meydan Amiri’ne bağlıdır. Meydanda yangın olaylarına müdahale edebilecek üç adet modern itfaiye aracı bulunmaktadır. Uçuş faaliyetleri pist başına yakın bir uçuş kulesinden yönetilmektedir. Tesisin içinde 24 yatak kapasiteli bir misafirhane ve Sky Cafe isimli bir restaurant vardır. Sivrihisar Sportif Havacılık Kulübü Derneği tarafından yönetilen SHM’de havacılık ve uçuş operasyonları Mach Air tarafından yürütülmektedir. Belli bir ücret karşılığında yapılan bir uçuşun ses ve görüntü kaydı uçuş panelinin üst kısmında, göz hizasına yerleştirilen bir mini kameraya kaydediliyor ve uçuş kaydının USB’si uçuştan sonra size veriliyor.
Tesislerde yer alan bir başka kurum ise, Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’ne bağlı Özel M.S.Ö. Havacılık Müzesi’dir. Bütün bu tesislerin vizyon sahibi ve kurucusu olan Ali İsmet Öztürk, müzeye babası Mehmet Sadullah Öztürk’ün ismini vermiştir. M.S.Ö. müzesi, SHM Necati Artan Tesisleri’nde 2018 yılında yerini almıştır. Bu müzeyi diğer havacılık müzelerinden ayıran en önemli özelliği, “Uçan Müze” olmasıdır. Müze envanterinde bulunan hava araçlarının çoğu uçar durumdadır. Müzedeki uçakların ve helikopterin bakımı ve uçuş faaliyetleri, müze çalışanları tarafından yürütülmektedir. Derneğin Yönetim Kurulu Başkanı, uçuşlarımız sırasında konularına çok hâkim olarak gördüğümüz Tayfun Uslu’dur. Ali İsmet hocanın büyük kızı Senan, SHM’de yıl boyunca düzenlenen etkinlik ve organizasyon komitesinin başkanlığını yapmaktadır. Uçakların bakımını yapan ve uçuşa veren üç teknisyenin işlerini çok ehliyetle yaptıklarını gözlemledim. Bu teknisyenlerin üçünün de üniversitelerin havacılık ve motor bölümlerinden mezun çok yetenekli gençler olduğunu öğrendim.
Sivrihisar Havacılık Merkezi’ndeki tarihi hava araçlarının hepsi, M.S.Ö. Havacılık Müzesi’nin envanterindedir. Uçar durumdaki bu hava araçlarının imalat yılları ve tipleri şöyledir.
- 1940 DC-3 (C-47’nin sivil modeli) “Turkish Delight”
- 1940 Boeing Stearman A75N1/PT17
- 1942 De Havilland DH.82 Tiger Moth
- 1943 Boeing Stearman A75N1/PT17
- 1944 North American P-51D Mustang “Ferocious Frankie”
- 1950 Cessna 195A Businessliner
- 1953 North American T-6G Texan “Happy Hour”
- 1955 North American T-28B Trojan
- 1957 Antonov AN-2 “Annie/Annushka”
- 1967 Bell UH-1H “Huey”
Uçmayan durumda olup sergilenen uçak tipleri:
- 1940 Supermarine MK-1 (Mock-up)
- 1966 Fouga CM-170 Magister
Sivrihisar Havacılık Kulübü Derneği tarafından yıl boyunca çeşitli uçuş etkinlikleri ve organizasyonlar düzenlenmektedir. Pandemi öncesi düzenlenen tipik bir organizasyonun programı şöyledir:
- 8 Mart – Kadın ve Dünya Havacılığı Sempozyumu
- 23 Nisan – Kağıt Uçak Yarışması
- Haziran ayı – Uçmayan Köy Kalmasın
- Temmuz ayı – SHY (Sivrihisar Hava Yarışları) Air Race & Fly-inn
- Ağustos ayı – Model Uçak / Sky Diving Fest
- 30 Ağustos – Zafer Uçuşu
Eylül ayı – SHG (Sivrihisar Hava Gösterileri) Airshow – 2019 yılında 56.000 kişi ziyaret etti. Sonrasında pandemi sebebiyle 2020 ve 2021 yıllarında seyircisiz ama Canlı Yayın ile uydudan dünyaya ulaştı. Bu yıl Airshow 17-18 Eylül tarihlerinde seyircili olarak düzenleniyor.
- 29 Ekim – Geleneksel Cumhuriyet Fotoğrafı
- 10 Kasım – Atatürk’e Saygı Uçuşu
Bu etkinlik ve organizasyonlarda bugüne kadar 3000’i aşkın kişi uçurulmuştur. Örnek olarak 23 Nisan 2020 etkinliğinde 178 çocuk uçurulmuştur. Uçmayan Köy Kalmasın etkinliğiyle SHM civarındaki köylerdeki (Yeşilköy, İstiklalbağı, Ballıhisar, Tekören, Dutlu, Ertuğrul, Kepen, Gülçayır, Çaykoz) vatandaşlarımız uçurulmuştur.
Pandemi sebebiyle iki yıl ara verilen Sivrihisar Hava Gösterisi (SHG) AIRSHOW 2022 bu yıl 17-18 Eylül 2022 tarihlerinde düzenlenmiştir. Biz uçuş için gittiğimizde tesisteki görevlilerin SHG 2022 etkinliğinin en mükemmel olması için planlama çalışmaları yaptıklarını gördük. Havacılığa meraklı herkesin 17-18 Eylül Cumartesi, Pazar hafta sonunu takvimlerine kaydetmelerini ve bu gösteriyi kaçırmamalarını tavsiye ederim.
Ben Sivrihisar Havacılık Merkezi Necati Artan Tesisleri’ni gidip yerinde gördükten sonra, Türkiye’de havacılığa gönül vermiş herkesin bu güzide tesisi gidip görmesini ve bu kuruluşun yaşaması için elinden gelen bütün desteği sağlamasını candan diliyorum.
İrfan Sarp
9 Haziran 2022
https://tolgaozbek.com/hobi/havacilik-tarihi/65-yil-sonra-t-28le-ucmak/
