ABD’de geçen hafta sonu ilginç bir kaza meydana geldi. ABD’de uçar durumdaki tek MiG-23UB tipi iki kişilik jet uçağı, Michigan eyaletinde düzenlenen havacılık gösterilerinde düştü. Yere çarpmaya saniyeler kala iki pilot fırlatma koltuğu kullanarak MiG-23UB’yi terk etti. ABD’de bu uçaklar nasıl kullanılıyor?
MiG-23, Rus havacılığının ilginç uçaklarından biri. İlk defa ileri-geri oynayan kanat konsepti bu uçakla seri imalata girdi. Rus havacılığının efsane uçaklarından MiG-21 üzerine geliştirilen uçak 1967’de uçtu, 1970 yılında hizmete girdi.
Rus mühendisler dönemin ABD uçakları F-4, F-111’i detaylıca incelemişti. 1970’da başlayan imalat 18 yıl sürdü. 5 binden fazla MiG-23 üretimi ile tamamlandı. Sovyetler Birliği Hava Kuvvetleri’nin yanı sıra bir çok Doğu Bloku ülkesi MiG-23 kullandı.
Tek motorlu uçak, 27 bin 500 libre itiş gücü ile MiG-23’ün saniyeler içinde yüksek irtifaya tırmansını sağlıyordu. Uçak taşıdığı hava hava mühimmatları ile o yılların önemli bir platformu haline gelmişti.
ABD Hava Kuvvetleri’nin özel kurulan 447’nci Test Filosu, farklı kaynaklardan elde edilen MiG-23 ile pilotları uçurmuştu. Hava-hava teknikleri denenmişti.
Avrupa’da krize neden olan MiG-23
Tarihler, 4 Temmuz 1989’u gösteriyordu. Soğuk Savaşı’nın sonlarına gelen dönemde uçak, Polonya’daki bir hava üssünden havalanmıştı. Uçağın motorundaki afterburner yani artyakıcı kalkış sonrasında arızalandı. Pilot bu acil durum nedeniyle kalkıştan kısa süre sonra fırlatma koltuğunu kullanarak MiG-23’ten atladı.
Uçak önce Doğu Almanya, ardından Batı Almanya Hava Sahası’na girdi. NATO’nun E-3 AWACS uçakları MiG-23’ü yakından takip etmeye başlamıştı. F-15’ler de uçağı takip ediyordu.
MiG-23’ün yanına gelen pilotlar kokpit boş olduğu ve pilotun atladığı bilgisini paylaştı. NATO karargahı, uçağın Kuzey Denizi üzerinde düşürülmesi emri verildi. Ancak savaş uçağı, yakıtı bitince 900 kilometreden fazla uçtuktan sonra düştü.
ABD’de savaş uçağı sahibi olmak
ABD’de bir çok meraklı, savaş uçağı satın alıp “Experimental-Deneysel” sınıfta bu uçakları uçurabiliyor. Bakımlar için eski Doğu Bloku ülkelerinden destek alınıyor. Uçuranların çoğu da jet pilotu.
Genellikle tercih edilen uçaklar arasında klasik savaş veya eğitim jetleri F-86’lar, T-33’ler revaçta. Ayrıca Sovyet dönemi uçaklarından L-29, L-39’lar kullanımdı. Meraklıların kolleksiyonlarında MiG-17, 19 gibi uçaklar da bulunuyor.
İlginç koleksiyonerlerden biri de milyarder bir iş adamı ve aynı zamanda eski bir astronot olan Jared Isaacman. Kendisinin uçak koleksiyonu içinde bir MiG-29 bulunuyor. Bu uçak ABD’deki tek aktif durumdaki MiG-29.
Bu kazada düşen MiG-23UB, N23UB tescilliydi. Uçağın sahibi ise eski bir ABD Donanması A-6 pilotu olan Dan Filer’dı. Aynı zamanda iş adamı olan Filer, bir çok savaş uçağının restorasyonunda da görev alıyor.
Halen Filer’in koleksiyonunda 6 adet MiG-23 bulunuyor. Ancak bu uçaklar uçar durumda değil.
N23UB, bir kaç hafta önce Oskosh’ta yapılan Air Venture’a da katılmıştı. Hatta gösteri uçuşu sırasında MiG-23’ten bir parça düşmüştü.
Meraklılar tarafından dikkatle takip edilen MiG-23, 1981 model. Uçak 2006 yılında ABD’ye getirildi. 4 farklı şirketinin tescilinde uçtu. Son olarak Filer tarafından alındı. 2016’dan bu yana da kendisi tarafından uçuruluyordu.
🇺🇲 | ÚLTIMA HORA: Momento en que los pilotos lograron abandonar el MIG-23UB antes de estrellarse durante una exhibición aérea en Michigan, Estados Unidos. pic.twitter.com/iW07KUgbge
— Alerta Mundial (@AlertaMundial2) August 13, 2023
Kazanın muhtemel motor arızası nedeniyle yaşandığı tahmin ediliyor. Olayla ilgili olarak Amerikan Ulusal Ulaştırma Emniyet Dairesi NTSB çalışmalarını sürdürüyor.
