Türk Hava Kuvvetleri’ne ilk Airbus A400M tipi askeri nakliye uçağı 10 yıl önce 4 Nisan 2014 tarihinde teslim edilmişti. Türkiye, Fransa’nın ardından ikinci A400M kullanıcısı olmuştu. Uçak 16 Nisan 2014 tarihinde görev yapacağı Kayseri Erkilet’e getirilmişti.
Türkiye, Airbus’ın ortak askeri nakliye uçağı A400M projesine verdiği uçak siparişi ile yüzde 8’lik pay ile ortak olmuştu. İlk uçuşunu 2009 yılında A400M’in önce 2012’de teslimatı planlanmış ancak tasarım, üretim ve sonrasında test sürecinde meydana gelen gecikmeler sonrasında ilk A400M 2014 yılında Fransa’ya teslim edilebilmişti.
MSN 009 kuyruk numaralı A400M’in Nisan 2014’te envantere girmesinin ardından Türkiye’nin sipariş verdiği 10’uncu uçak ise Mart 2022’de teslim edildi. Böylelikle Türkiye’nin A400M siparişlerinin teslimatı da tamamlanmış oldu.
Test sürecinde MSN0023 kuyruk numaralı uçak ise ilk test uçuşu sırasında 9 Mayıs 2015’te yazılımda yaşanan sorunlar nedeniyle düşmüştü. Türkiye’ye teslimat öncesindeki test uçuşlarında yaşanan olayda uçakta bulunan 6 kişilik uçuş ve test ekibinin 4’ü hayatını kaybetmişti. Kurtulan iki kişi de ağır yaralanmıştı.
Airbus bu kaza sonrasında yeni uçak üretimini tamamlayarak Türkiye’ye teslim etmişti.
Hem tasarım hem üretim
Halen Türk Havacılık ve Uzay Sanayi (TUSAŞ) A400M için parça üretimini sürdürüyor. TUSAŞ aynı zamanda uçağın tasarımı konusunda da mühendislik destek sağlamıştı. Türk mühendisler, A400M’in aileron olarak adlandırılan havada dönüşünü sağlayan kumanda yüzeyinin tasarımını yaptıktan sonra üretim TUSAŞ’ta gerçekleştirilmişti.
TUSAŞ daha sonra tecrübesini sivil alana taşıyarak A350 serisi yolcu uçaklarının aileron tasarımını da başarılyla gerçekleştirmişti. Halen A350’lerin aileron üretimi TUSAŞ’da devam ediyor.
TEI ise uçağa güç veren motor Europrop TP400-D6’ya hem tasarım hem de parça imalatı konusunda destek verdi.
A400M Türk bayrağını dünyada dalgalandırdı
Askeri görevlerin yanı sıra Kayseri Erkilet’teki 12. Ana Ulaştırma Üs Komutanlığı envanterindeki A400M’ler sadece Türkiye değil tüm dünyada depremden salgında tıbbı malzeme taşınmasına, tahliye operasyonlarından farklı Türk savunma ürünlerinin müşteri ülkelere taşınmasına kadar bir çok operasyona başarıyla kullanıldı.
İk uçak, Ukrayna Savaşı’nın başlamasından kısa süre önce Kiev’e Türk vatandaşlarının tahliyesi için gönderildi. Ancak hava sahasının kapanması nedeniyle iki A400M uzun süre Kiev’de mahsur kalmıştı. Uçakların savaş sırasında vurulmaması için Türkiye hem Rusya hem de Ukrayna ile yoğun görüşmeler yaptı.
İki adet A400M, yaklaşık 10 ay sonra uçarak Türkiye’ye getirildi.
Retrofit merkezi Kayseri
Halen A400M uçakları için retrofit olarak adlandırılan geliştirme ve modernizasyon çalışmaları, Milli Savunma Bakanlığı’na (MSB) bağlı ASFAT’ın (Askeri Fabrika ve Tersane İşletme Anonim Şirketi) Kayseri 2’nci Hava Bakım Fabrika Müdürlüğü’nde gerçekleştiriliyor.
Bu işlemleri dünyada yapabilen İspanya Sevilla’daki ana fabrika ile birlikte iki merkez bulunuyor.
Yeni sipariş gündemde mi?
A400M ile ilgili merak edilen en önemli konuların başında Türkiye’nin yeni sipariş olasılığı geliyor. Bu konuda Türk Hava Kuvvetleri’nden olumlu bir yaklaşım mevcut. Ancak şu ana kadar herhangi bir resmi sipariş adımı atılmış değil.
