Avrupa’da Milli Muharip Uçak (MMU) ile birlikte devam eden üç önemli gelecek nesil savaş uçağı var. Biri İngiltere liderliğinde İtalya ve İsveç’in yer aldığı Tempest, diğeri de Fransa-Almanya ortaklığındaki FCAS (Future Combat Air System). Fransız motor imalatçısı Safran, FCAS’ın motor testlerinde önemli bir aşama kaydetti. İlk test aşaması tamamlandı.
Çalışmalar 2015’te başladı
Altıncı nesil olması hedeflenen hem pilotlu hem de pilotsuz konsept FCAS için motor çalışmaları 2015’te başladı. Bizdeki Savunma Sanayi Başkanlığı’nın Fransa’daki karşılığı olan Fransız Silahlanma Genel Müdürlüğü DGA koordinasyonunda başlanan proje Safran’a emanet edilen ‘Turenne’ programı iki aşamadan oluşuyor.
Projenin birinci aşaması, Paris’teki Balard sitesinde DGA Project Engineering’in gözetiminde, modern süreçleri kullanarak yenilikçi bir türbin konsepti oluşturmak, dijital olarak test etmek ve üretmeyi hedefleyerek 5 yıl içinde tamamlandı.
İlk aşamada, ölçeklenebilir dijital model, 3D dijital simülasyonlar, yeni metalin dijital tasarımı alaşımlar, eklemeli imalat ve prototipleme gerçekleştirildi. Askeri savaş uçak motorlarında devrim niteliğindeki türbin, aynı zamanda uluslararası buluş patenti için de Safran tarafından başvuru yapıldı.
2. Aşama 2019’da başladı
2019 yılında başlatılan ikinci aşama gerçek hayatta elde edilen termal haritalamanın, 1. aşamada dijital olarak gerçekleştirilen simülasyonlardan elde edilen verilerle karşılaştırılması amacıyla, prototipin Thermocolor tekniği kullanılarak sahada test edilmesini sağlıyor.
Bu test, kullanılan ve ısıya duyarlı boya gerektiren Thermocolor adlı tekniğe özel nitelik taşıyor. Motorun türbin pallerine uygulanan özel boya, renk değişimi sayesinde sıcaklığın ölçümünün yapılmasını sağlıyor.
Ancak bu boya çok kırılgan. Bileşimi nedeniyle yalnızca tek bir termal strese maruz kalabilir. Sonra özelliklerini kaybeder. Thermocolor testi, askeri havacılığının geleceği için kritik teknolojilerin geliştirilmesinde yeni bir aşamayı işaret ediyor. Amaç, bu yeni motor türbin kanatlarına hızlandırılmış eskitme uygulamak, ömürlerini ve uzun süreler boyunca yüksek düzeyde operasyonel performansı garanti etme yeteneklerini kontrol etmek.
Aynı zamanda, Toulouse yakınlarındaki Balma’daki DGA Techniques havacılık uzmanlık ve test merkezi, yüksek sıcaklıklara dayanıklı yeni seramik malzemelerin geliştirilmesi konusunda Safran ile birlikte çalışıyor. Ayrıca önümüzdeki yıllarda yeni nesil metalik malzemeler üzerinde dayanıklılıklarını karakterize etmeyi mümkün kılacak testler yapacak.
Bu ilerlemelerin her biri, teknolojik yeniliklerden oluşan bir yapbozun benzersiz ve gerekli bir parçasıdır. En yeni nesil bir motorda bir araya getirildiğinde, SCAF programından beklenen performans seviyesinin elde edilmesini mümkün kılmayı hedefliyor.
