Uzun süredir Türkiye ve ABD arasında pazarlık konusu olan 40 adetlik F-16 Block 70 satışı ve 80 adetlik F-16 modernizasyonu için ABD Temsilciler Meclisi kısıtlayıcı bir adım attı. F-16’ların Türkiye’ye satışını kısıtlayan bir tasarıyı onayladı.
ABD Temsilciler Meclisi, ABD Başkanı Joe Biden’ın F-16 savaş uçaklarının Yunan hava sahasını ihlal etmek için kullanılmamasının “somut adımları” sağlanmadığı sürece Türkiye’ye F-16 satışını yasaklayan bir Pallone/Pappas değişikliğini 244’e 179 oyla kabul etti.
İki şart eklendi
ABD Temsilciler Meclisi Kurallar Komitesi tarafından dün oylamada da, Türkiye’ye F-16 satışının belirli koşullara bağlanmasını öngören değişiklik talebi kabul edilmişti. Değişiklik talebinde, “ABD Başkanı’nın Türkiye’ye F-16 satışının ABD’nin ulusal çıkarına olduğunu onaylaması” ve “F-16’ların Türkiye tarafından Yunanistan toprakları üzerindeki uçuşlarda kullanılmaması için somut adımlar atılması” şartları yer almıştı.
Öte yandan değişiklik talebine göre, ABD Başkanı Biden, satışın ABD’nin ulusal güvenliği açısından çok önemli olduğunu kanıtlarıyla ortaya koyarsa ve ABD silahlarının başka bir NATO ülkesine karşı kullanılmayacağı konusunda özel önlemler alınırsa bu koşullar geçersiz olacak.
Baykar İHA sistemleri de mercek altında
Yasa tasarısında sadece F-16 konusu şok. ABD hükümeti, ayrıca İkinci Karabağ Savaşı konusunda da araştırma yapacak. Bu savaşta Dağlık Azerbaycan’ın işlediği iddia edilen savaş suçları, Bayraktar İHA sistemlerindeki ABD menşeili parçalar ki bunla ilgili ana odak noktası Kanadalı Wescam üzerinden alınan MX-15 kamera sistemi. Wescam’in sahibi ise Amerikan L3 Harris şirketi. Yine Karabağ Savaşı ile ilgili Türkiye ve Azerbaycan’ın kullandığı iddia edilen yabancı savaşçılar hakkında rapor hazırlayacak
Yunanistan’ın hava sahası iddiası
Bu adımla birlikte akıllara gelen ilk soru “Acaba Yunanistan’ın 10 mil uygulaması ABD tarafından Türkiye’ye zorla mı uygulatılıyor” geliyor. Eski diplomat Sinan Ülgen, “Temsilciler Meclisi kararını yorumlarken bilinmesinde fayda var. ABD hükümetini, Yunanistan’ın hava sahası ihlallerine dair bir yorumda bulunamayacağını ilan etmiş durumda. Resmi tutumu. Üstelik adaların üstündeki 10 mil uygulamasının tutarsızlığına da dikkat çekerek” diyerek yasa tasarısındaki dengesizliğe dikkat çekiyor.
Temsilciler Meclisi kararını yorumlarken bilinmesinde fayda var. ABD hükümetini, Yunanistan’ın hava sahası ihlallerine dair bir yorumda bulunamayacağını ilan etmiş durumda. Resmi tutumu. Üstelik adaların üstündeki 10 mil uygulamasının tutarsızlığına da dikkat çekerek.@kmmcap tsk https://t.co/j41Mfp9a8m
— Sinan Ulgen (@sinanulgen1) July 14, 2022
Süreç nasıl işleyecek
Uluslararası İlişkiler Uzmanı Yunus Emre Erdölen ise süreçte şunlara dikkat çekiyor:
“Bu kabul edilen yasa önerileri henüz bir yasa değil, kesinlik yok. Öncelikle bu kabul edilen yasa önerileri, National Defense Authorization Act adında bir Güvenlik Bütçe yasasına eklenen değişiklik önergeleri. Hem Senato hem Temsilciler Meclisi kendi Bütçe önerisini oluşturacak ve kabul edecek. İki yasa farklı hükümler içerebilir.
Sonrasında iki meclisin kabul ettiği yasa metinleri ortak bir kurulan bir komitede değerlendirilecek, Beyaz Saray’da yasa konusundaki isteklerini bu komiteye bildirecek, yasa metninde değişiklikler yapılacak ki ortak bir metin sağlansın!
İşte bu süreçte hem Senato hem Temsilciler Meclisi hem Beyaz Saray kendi versiyonlarını ileri sürecek, bazı maddeler değiştirilsin diyecek.
Biden hükümeti ve Senato isterse Temsilciler Meclisi’nin Bayraktar ve F-16 maddesini bu süreçte değiştirir.
Bu komiteden çıkan ortak metin ise tekrardan hem Senato hem Temsilciler Meclisi’ne gelecek. İki meclisin de onayı sonucunda Biden’in önüne gidecek. Biden imzalarsa yasalaşacak. Veto ederse iki mecliste de 2/3’le kabul edilmesi gerekecek.
Bu nedenle bugün kabul edilen yasa önerisi sadece Temsilciler Meclisi’nin Ortak Komite’ye getireceği metinin bir parçası, henüz ne yasa ne de Senato’nun doğrudan önüne gidecek bir metin.
Biden ve Senato bastırırsa bu öneri de değişir. Özellikle Senato’da Lindsey Graham gibi satışa destek veren isimler bu F-16 satış koşullarında değişiklik sağlayabilir. Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın ile yapılan görüşme bu nedenle çok önemliydi. Lindsey Graham bu yasa yapım kulislerini çook iyi bilen bir isim, desteği kritik”
Bugün ABD Temsilciler Meclisi, Bayraktar Drone’larının araştırılması ve Türkiye’ye F-16 satışını koşula bağlayan yasa önerileri kabul etti.
Bu kabul edilen yasa önerileri henüz bir yasa değil, kesinlik yok. Peki süreç nasıl işleyecek?
Gelin birlikte inceleyelim.— Yunus Emre Erdölen (@yunuserdolen) July 14, 2022
