Flightradar 24’ten uçakları nasıl takip ediyoruz? İşte ADS-B

Kimi zaman ülkemize gelen bir futbolcu veya yakınımızın bindiği uçak. Flightradar 24 sadece havacılık meraklılarının değil bir çok kişinin en çok kullandığı site. Peki, Flightradar 24 uçakları nasıl takip ediyor? Bu sorunun cevabı ADS-B (Automatic Dependent Surveillance Broadcast-Otomatik Bağımlı Gözetim Yayını).

ADS-B nedir

ADS-B, hız, yön, mevcut konum, uçak kimliği, irtifa ve hız gibi uçuş bilgilerini doğru ve hızlı bir şekilde iletmek için küresel navigasyon uydu sistemi (GNSS), uçak aviyonikleri ve yer altyapısını kullanan bir gözetim sistemidir. Bu bilgiler gerçek zamanlı olarak hava trafik kontrol merkezlerine iletilir.

ADS-B uçaklarda bulunan GPS alıcıları ve vericileri aracılığıyla çalışır. Uçaktaki GPS alıcısı uçağın kesin konumunu belirler ve bu bilgi ADS-B vericileri tarafından düzenli aralıklarla (0.5 saniyede bir) yayımlanır.
ADS-B, birçok ülkede havacılık otoriteleri tarafından benimsenen bir teknolojidir ve gelecekte havacılıkta daha da yaygınlaşması beklenmektedir. Bu teknoloji hava trafiğinin daha güvenli, verimli ve sürdürülebilir bir şekilde yönetilmesine katkıda bulunur.

Automatic: Uçuş ekibinin herhangi bir aksiyon almasına gerek yoktur.
Dependent: Uçağın navigasyon sistemlerinden gelen verilere bağımlıdır.
Surveillance: Uçağın çeşitli bilgilerini talep eden tesislere veri sağlaması.
Broadcast: Verilerin herhangi bir talep veya sorgulama (solicitation/interrogation) olmadan otomatik iletilmesi.

ADS-B tarihi/gelişimi

ADS-B’nin geçmişi, hava trafik kontrolünü iyileştirmek ve daha güvenli ve verimli bir hava sahası yönetimi sağlamak amacıyla geliştirilen bir dizi teknolojik gelişmeye dayanmaktadır.

ADS-B’nin temeli, havacılık sektöründe kullanılan bir diğer teknoloji olan radar sistemlerine dayanmaktadır. Radarlar, hava taşıtlarının konumlarını tespit etmek ve izlemek için yayılan elektromanyetik sinyalleri kullanır. Ancak radar sistemlerinin sınırlamaları vardır. Radar sinyalleri düz çizgi boyunca yayılır ve sinyallerin geri dönüş süresiyle hava taşıtlarının mesafesi hesaplanır. Bu nedenle, radar sinyalleriyle hava taşıtlarının konumlarının tam olarak belirlenmesi ve izlenmesi zor olabilir.

ADS-B’nin doğuşu GPS (Küresel Konumlama Sistemi) teknolojisinin yaygınlaşmasıyla ilişkilidir. GPS, uydu tabanlı bir konumlama sistemi olup, konum tespiti için yüksek hassasiyetli zaman ve konum bilgileri sağlar. Bu teknoloji, hava taşıtlarının kesin konumlarını belirlemek ve bunları diğer hava taşıtlarına ve hava trafik kontrol sistemine iletmek için kullanılabilir hale geldi.

ADS-B’nin tarihçesi 1990’lara kadar uzanır. Bu dönemde FAA ve diğer havacılık otoriteleri radar tabanlı hava trafik kontrol sistemlerinin sınırlamalarını aşmak ve havacılık güvenliğini artırmak için yeni teknolojiler arayışına girdi. İlk başta ADS-B’nin olası uygulama alanları ve faydaları üzerine araştırmalar ve çalışmalar yapıldı.

2000’li yılların başında Avrupa ve Amerika Birleşik Devletleri gibi bazı ülkeler ve bölgeler ADS-B teknolojisini benimsemeye başladı. Bu ülkeler ADS-B tabanlı hava trafik kontrol sistemlerini geliştirmek için pilot projeler düzenledi. 2007 yılında, FAA, Amerika Birleşik Devletleri’nde ADS-B teknolojisinin yaygınlaştırılması için bir yol haritası yayınladı. Bu yol haritası hava taşıtlarının radar sinyalleri yerine ADS-B aracılığıyla konum ve diğer bilgilerini yayınlamasını gerektiriyordu.

2010 yılında, ICAO (Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü), ADS-B’nin küresel olarak benimsenmesini teşvik etmek amacıyla yeni bir standart olan ADS-B’nin küresel uygulamasını (ADS-B Out) yayınladı. Bu standart hava taşıtlarının ADS-B teknolojisini kullanarak konum, hız, yükseklik ve diğer verileri yayınlamasını gerektiriyordu. Günümüzde, birçok ülke ADS-B teknolojisini benimsemiş durumda ve hava taşıtlarının çoğu ADS-B’ye uyumlu olacak şekilde donatılmaktadır.

ADS-B sisteminin sağladıkları

Güvenlik: ADS-B, hava taşıtlarının tam olarak nerede olduğunu belirlemek ve diğer hava taşıtlarıyla çarpışma riskini azaltmak için kullanılır. Uygun şekilde donatılmış tüm hava taşıtları ADS-B yayınları yapar ve bu sayede hava trafik kontrolörleri ve diğer pilotlar hava taşıtlarının konumunu gerçek zamanlı olarak izleyebilir. Bu, hava trafiğinin daha güvenli ve etkin bir şekilde yönetilmesine yardımcı olur.

Hava Trafik Yönetimi: ADS-B, hava trafik kontrol sistemlerinin daha etkin bir şekilde çalışmasına yardımcı olur. Kontrolörler, ADS-B yayınlarından gelen bilgilerle daha doğru bir trafik görüntüsü elde eder ve hava taşıtlarını daha iyi yönlendirebilir. Bu, hava trafik kontrol sistemlerinin kapasitesini artırır ve hava trafiğiyle ilgili daha hızlı ve doğru kararlar alınmasını sağlar.

İzlenebilirlik ve Kayıt: ADS-B, hava taşıtlarının uçuş verilerini otomatik olarak kaydetme yeteneği sağlar. Bu, hava taşıtlarının uçuş rotalarını ve diğer ilgili bilgileri daha sonra analiz etmek veya olayları araştırmak için kullanabilmeyi sağlar. Özellikle kaza veya olay sonrası soruşturmalarda, ADS-B verileri önemli kanıtlar sağlayabilir.

Havaalanı Operasyonları: ADS-B, havaalanlarının daha etkin bir şekilde işletilmesine yardımcı olur. Hava taşıtlarının konumları ve hızları gerçek zamanlı olarak izlenebilir, iniş ve kalkışlarda daha iyi koordinasyon sağlanabilir ve havaalanı kapasitesi daha verimli bir şekilde kullanılabilir. Bu sayede yolcu memnuniyeti artırılır.

Daha İyi Navigasyon: ADS-B, pilotlara daha doğru konum ve trafik bilgileri sağlar, bu da daha güvenli ve etkili bir navigasyon sağlar.

Daha iyi hava sahası kullanımı: ADS-B, uçuş rotalarını optimize etmek ve hava trafiğini daha etkin bir şekilde yönetmek için havacılık otoritelerine veri sağlar. Bu da hava sahasının daha verimli kullanılmasını sağlar, uçuş sürelerini kısaltır ve yakıt tasarrufu sağlar.

Uydu tabanlı kapsama: ADS-B, uydu tabanlı bir sistemdir ve radar tabanlı sistemlere kıyasla daha geniş bir kapsama alanına sahiptir. Bu da daha uzak ve daha az gelişmiş bölgelerde bile uçak takibinin yapılabilmesini sağlar.

Bu nedenlerle ADS-B sistemine ihtiyaç duyulur ve birçok ülke tarafından hava taşıtlarının ADS-B donanımlarına sahip olmaları zorunlu hale getirilmiştir.

ADS-B IN ve OUT nedir

ADS-B OUT uçakların konum, hız, yükseklik ve diğer verileri yayınladığı bir sistemdir. Bu bilgiler diğer uçaklar ve hava trafik kontrol sistemleri tarafından alınabilir. ADS-B OUT özelliği olan bir uçak kendi konumunu ve durumunu yayınlayarak diğer uçakların ve hava trafik kontrolünün farkında olmasını sağlar. Bu, uçakların birbirini izleyebilmesini ve çarpışma riskinin azaltmasını sağlar.

ADS-B IN bir uçağın ADS-B OUT sinyallerini alarak diğer uçakların ve hava trafik kontrolünün verilerini görüntülemesini sağlayan bir sistemdir. ADS-B IN uçağın yakınındaki diğer hava taşıtlarının konumunu, hızını, yüksekliğini ve diğer bilgilerini görüntülemek için kullanılabilir. Bu bilgiler pilotlara uçuş güvenliği ve bilinçli navigasyon konusunda önemli bir avantaj sağlar.