Çok sayıda mühimmat teknolojisini geliştirerek Türk Silahlı Kuvvetleri’nin envanterine girmesini sağlayan TÜBİTAK SAGE, HABRAS olarak adlandırılan Hedef Balistiği Dinamik Test Altyapısı için ihracat başarısına imza attı.
Sosyal medyadan gelişme hakkında bilgi veren TÜBİTAK-SAGE Müdürü Gürcan Okumuş, “HABRAS’ta ilk yurt dışı hizmet sözleşmemizi imzaladık. Yakın zamana kadar dışarıdan milyon dolarlara aldığımız test hizmetini şimdi biz ihraç ediyoruz. TÜBİTAK SAGE mühendisleri tarafından geliştirilen altyapı yerli firmalarımızla yapıldı” dedi.
HABRAS mühimmat ve fırlatma koltuğu testinde kullanılıyor
Hedef Balistiği Dinamik Test Altyapısı (HABRAS), farklı mühimmatlardan fırlatma koltuklarının uçaktan ayrılmasına kadar çok farklı testlerin yapılmasını sağlıyor. Özellikle orta ve ağır kalibredeki mühimmatların testi HABRAS açısından büyük önem taşıyor.
Mühimmat, 2 bin metre uzunluğundaki çift ray üzerinden harekete geçiriliyor. Kendi hızına ulaşan mühimmat takip edilip etkileri ölçülüyor.
TÜBİTAK SAGE kurdu
Sistem, TÜBİTAK SAGE tarafından kuruldu. Yapımına 2017 yılı Haziran ayında başlandı. Tesisin açılışı, 31 Ekim 2018 tarihinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın katıldığı törenle gerçekleştirildi.
Konya Karapınar’da bulunan ATDM Gr. K.lığı bünyesinde 3 km2 bir alan üzerine kurulan bu test altyapısı, 2 bin metre uzunluğundaki çift ray hattı ile dünyanın sayılı altyapılarından biri olma özelliğine sahip.
HABRAS bir saha test altyapısı olup temel özelliği, gerçek kullanım koşullarına ya da taktik koşullara yakın bir şekilde, sistemler veya alt sistemler için ilgili testin kontrollü bir şekilde gerçekleştirilmesine olanak sağlaması.
Kontrollü test ortamı, bir tasarımcının tasarımını doğrulaması ve ihtiyaç duyduğu takdirde tasarımın güncellenmesi için veri toplamasına imkân sağlayan önemli bir araçtır. Bu bağlamda; HABRAS altyapısı da, ses-altı ve ses-üstü hızlarda dinamik olarak sistemlerin ya da alt sistemlerin test edilmesine olanak sağlamakta.
Sığınak delici mühimmatın testi
Örneğin, hava mühimmatı sınıfında yer alan bir sığınak delici bombanın delme etkinliği, projenin geliştirme sürecinde statik olarak test edilememektedir. Bunun temel sebebi, harp başlığının delme etkinliğini gösterebilmesi için ses hızına yakın bir hıza erişmesi gerekliliğidir.
Ayrıca, geliştirme sürecinde olan mühimmatın tasarım olgunluğu da uçaktan bırakılarak ilgili hıza ulaşmasına izin vermemektedir. Bu durumda ilgili sığınak delici bomba, HABRAS’ta yer alan raylar üzerinde taktik koşuldaki çarpma hızına roket motorları aracılığı ile hızlandırılmakta ve ray hattı sonunda yer alan hedefe çarptırılmaktadır. Böylece sığınak delici bombanın delme etkinliği HABRAS’ta kontrollü bir şekilde gözlemlenebilmekte ve mühimmat geliştirme süreci için gerekli veriler elde edilebilmektedir.
Benzer şekilde, milli imkânlar ile geliştirilmekte olan uydu sistemleri ya da uçaklar içerisinde yer alan ve yüksek hız ve yüksek ivme altında sergilediği dinamik davranışın incelenmesine ihtiyaç duyulan büyük alt sistemlere (ağırlığı 1.000 kg’dan fazla) ilişkin testler de HABRAS’ta gerçekleştirilmektedir. Böylece ilgili sistemlerin geliştirme sürecinde, tasarım açısından önemli veriler elde edilebilmektedir.
Hangi testler yapılıyor
HABRAS’ta çok farklı ve çeşitli sistemlerin/alt sistemlerin testleri gerçekleştirilebilmektedir. Bu testlerden bazıları aşağıda özetlenmiştir:
Mühimmat: Harp başlığı delme etkinliği, harp başlığı performansı, tapa performansı, itki sistemleri, arayıcı sistemin dinamik ortamdaki davranışı ve güdüm sisteminin dinamik ortamdaki davranışı
Personel Kurtarma: Acil durum fırlatma koltukları, paraşüt (havacılık ve uzay çalışmaları kapsamında), kanopi ayrılma, roket katapult sistemi, hayatta kalma kitleri
Çevresel Etkiler: Yağmur/buz/parçacık, yüksek ivme yükü, patlayıcı basınç darbesi etkisi
İtki Sistemleri: Katı yakıtlı roket motoru performansı, sıvı yakıtlı roket motoru performansı, uçak/hava aracı/uzay aracı motor testleri
