Norveç’in 2001 yılında girdiği, donanma helikopter projesi NH90’ın yeterli verimlilikte olmaması ve yüksek maliyetleri nedeniyle bugün yaptığı açıklama ile çekildiğini açıkladı. 14 adet sipariş verilmesine rağmen 8 adeti teslim edilebilen helikopterlerin yılda 3900 saat uçması planlanmıştı. Ancak bu rakam sadece 700 saat olarak gerçekleşti. Norveç 490 milyon Euro’nun iadesini istiyor.
Avrupa’nın büyük umutla başladığı ancak artan maliyetler, düşük operasyon oranları ile sürekli ‘baş ağrısı’ haline gelen NH90’da büyük bir fiyasko ile anılmaya başlandı. Projenin ortaklarından Norveç bugün Savunma Bakanı Bjørn Arild Gram’ın açıklaması ile NH90’ları iade kararı aldı.
Ödemeyi geri istiyor
Bakan Gram yaptığı açıklamada, kesinlikle NH90’ların ihtiyacı karşılamadığına dikkat çekerek “Norveç Savunma Malzemesi Örgütü (NDMA) imalatçı NHIndustries’e (NHI) bir iptal bildirimi gönderdi. Sözleşmenin feshi, tarafların menfaatlerinin tam olarak geri ödenmesini gerektirir. Faiz ve diğer giderlere ek olarak ödenen yaklaşık 5 milyar NOK (490 milyon €) tutarında bir iade talep ediyoruz” dedi.
Projeye 2001’de dahil oldu
Norveç için NH90 süreci 2001’de başladı. Toplam 14 helikopter sipariş edildi. Bu helikopterler Deniz Kuvvetleri tarafından hem gemilerde hem de kara konuşlu olarak görev yapacaktı. Bugün itibariyle, NH INdustries, son versiyonda sadece sekiz NH90 teslim edebildi.
Yılda 3 bin 900 saat uçması gereken helikopterler ortalama 700 saat uçabildi. Şubat 2022’de Savunma Bakanlığı, Silahlı Kuvvetleri NDMA ile birlikte deniz helikopteri kapasitesinin kapsamlı bir değerlendirmesini yapmak üzere görevlendirdi.
Hazırlanan değerlendirme raporunda, büyük ekstra yatırımlarla bile bunu Silahlı Kuvvetlerin ihtiyaçlarını karşılayacak düzeye çıkarmanın mümkün olmayacağı belirtildi. Bunun üzerine Norveç projenin durdurulması için çalışmalara başladı.
Helikopterler hizmet dışına çıkıyor
Sözleşmenin feshi nedeniyle helikopterler derhal hizmet dışı bırakılacak. Ardından helikopter ve tüm yedek parça imalatçıya teslim edilecek. Norveç, arada kıyıların gözlemlenmesi ve arama kurtarma faaliyetleri için sivil helikopterler kiralayarak bu görevi yerine getirecek.
Yönetilemeyen proje
NH90 Projesi 2980’lerde NATO üyesi ülkelerin donanma helikopteri ihtiyacı için başlatıldı. Fransa, Batı Almanya, İtalya ve Hollanda ana yüklenici ülkeler oldu. Bir dönem İngiltere de bu ekibe katılsa da daha sonra ayrıldı. Ortaklığın son üyesi ise Portekiz oldu.
Çift motorlu helikopterin toplam 20 adet asker taşıma kapasitene sahip olması planlandı. Motor olarak 2 adet CT7-8E turboşaft motor kullanılacaktı. Her bir motorun gücü ise 1845 kW olarak planlanmıştı.
Havada 5 saat kalması planlanan helikopter, seyir sırasında saatte 300 kilometre hıza çıkabilecek ve 800 kilometre menzile ulaşacaktı.
İlk prototip 1995’te havalandı. Uzun süren test ve modifikasyonların ardından teslimatlar 2007’de başlayabildi. Her hizmete girdiği ülkede helikopter ile ilgili yetersiz performans ve teknik aksaklıklar tespit edildi.
Bugüne kadar 400 adetin üzerinde üretilen NH90’ın kullanıcıları arasında Fransa, Almanya, Avustralya, İtalya, Hollanda, İsveç, Norveç, Danimarka, Katar ve Umman yer alıyor.
