Gelişmiş bir savaş uçağında pilot uçağı uçurmanın yanında aynı zamanda İHA sistemlerini kontrol etmek, sahadan aldığı bilgiyi aktarmak gibi çok sayıda görevi var. İşte tüm bu işler, özel kask sayesinde daha kolay ve de verimli yapılabiliyor. TUSAŞ’ın ana yüklenicilerinde Milli Muharip Uçak (MMU) için milli imkanlarla Kaska Entegre Kumanda Sistemi geliştirme çalışmaları, ASELSAN tarafından yapılıyor.
İşte o sistem
ASELSAN, geliştirilen sistemin detaylarına derginin yeni sayısında yer verdi:
Doğru nişan almak ve buna yönelik imkânları kullanmak insanlığın varoluşundan bu yana hayatta kalma mücadelesinde önemli bir yer tutmuştur. Tarihte part atışı veya en iyi şekilde uygulayan millet olması sebebiyle Türk atışı olarak bilinen ve atın üstünde giderken 180 derece geriye dönüp ok atışı yapma tekniği, milletimize girdiği savaşlarda önemli bir avantaj sağlamıştır.
Kaska entegre sistemler, kullanım amacı benzer olsa da kumanda sistemi, nişangah sistemi veya gösterge sistemi olarak farklı isimlerle anılabilmektedir. Kaska entegre nişangah sistemlerinin geçmişine baktığımızda karşımıza ilk örnek olarak Albert Pratt tarafından 1916 yılında alınan patent çıkmaktadır. Patentte kask içerisine yerleştirilmiş bir silah, kullanıcının gözünün önüne inen bir nişangah ve ateşleme mekanizması bulunmaktadır. Patentte yer alan bazı konular günümüzde de geçerliliğini koruduğu için bu tür sistemlerin atası kabul edilmektedir.
Özet bilgi akışı
Kaska entegre kumanda sistemleri, aviyonik, optik, mekanik, bilgisayar, kontrol, robotik, insan mühendisliği, ergonomi ve biyodinamik gibi çok farklı disiplinlerin bir arada çalışmasını zorunlu kılan sistemlerdir. Kaska entegre kumanda sistemlerinde, pilotların uçuş ve görev esnasında ihtiyaç duyduğu özet bilgi gözlerinin önüne getirilmektedir.
Bu tür sistemler genel olarak; kask modülü, gösterge modülü, kafa takip sistemi ve elektronik birim bileşenlerinden oluşmaktadır. Kask modülü temel bir uçuş kaskından beklenen tüm fonksiyonları yerine getirir. Gösterge modülü semboloji olarak adlandırılan uçuş ve silah sistemleriyle ilgili bilgilerle platformdaki sensörlerden gelen videoların pilota gösterilmesini sağlar. Kafa takip sistemi de pilotun baktığı yöne yönlendirilmiş silah ve sensör sistemleriyle muharebe etkinliğinin artmasını sağlamaktadır. Sistemin beyni olarak tanımlanabilecek elektronik birimde de yukarıdaki bahsedilen fonksiyonlar için gerekli işlemler gerçekleştirilir.
Kaska entegre kumanda sistemleri daha çok hava araçlarında kullanılmaktadır. Kullanım yerine göre de farklılıklar oluşabilmektedir. Örneğin helikopter platformları için fırlatma koltuğu uyumluluğu gibi bir konu bulunmazken uçak platformları için en önemli konuların başında gelmektedir.
Kaska entegre kumanda sistemleri milli olarak geliştirilmek durumundadır. Yurt dışından tedarik edilmeleri durumunda, düşük performanslı ürünlerin verilmesi, güncelleme olanağı olmaması ya da bunlar için yüksek bedeller talep edilmesi gibi durumlar bulunmaktadır.
T.C. Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanlığı’nca yürütülen ve Türkiye’nin ilk yerli savaş uçağı olacak Milli Muharip Uçak projesinin kaska entegre kumanda sistemi, T129 ATAK helikopterinde olduğu gibi yine ASELSAN tarafından geliştirilmektedir. Binoküler (iki optik kanallı) ve vizör yansıtmalı olarak geliştirilen sistemde, renkli ekran ve sayısal gece görüş teknolojileri ilk kez kullanılacaktır.
Böylelikle, semboloji bilgisinde renklere özel gruplandırmalar (dost, düşman vb.) yapılabilecektir. Kafa takip sistemi olarak hibrit (optik-ataletsel) bir sistem tasarlanmaktadır. Gerek kullanım konforu gerekse görüntülemenin düzgün olması açısından iç kask pilota özel üretilecektir. Bunun için pilotun kafa yapısı taranacak ve tarama sonrası oluşan veriye göre iç kask işlenecektir. Oksijen maskesi ve yüz formu uyumu açısından vizör de pilota göre kişiselleştirilecektir.
Kulaklıklarda aktif gürültü bastırma (ANR-Active Noise Reduction) teknolojisi bulunacak olup, uçağın iç konuşma sisteminden gelen üç boyutlu ses stereo olarak aktarılarak pilotun farkındalığı artırılmasına olanak sağlayacaktır. Uçakta bulunan elektro-optik sistemlerden oluşturulan üç yüz altmış derece görüntüden yüksek hassasiyetli bakış hattı bilgisi kullanılarak elde edilen görüntü vizöre yansıtılacak ve sanki uçağın gövdesi yokmuş gibi kullanım hissi sağlanacaktır.
