Türkiye’nin havadaki “Kurtuluş Savaşı” Milli Muharip Uçak, KAAN adını alarak ilk uçuşa doğru ilerliyor. Ancak savaş uçaklarının bir de “uluslararası adı” olmalı. Emekli Tümgeneral İrfan Sarp, kaleme aldığı yazıda bu adın TF-23 olması gerektiğine dikkat çekiyor.
Milli Muharip Uçağımız MMU/TF-X’in 1 Mayıs 2023 tarihinde Mürted-TUSAŞ tesislerinde yapılan hangar çıkışı (roll-out) töreninde uçağa KAAN ismi verildiği açıklanmıştır. Milli Muharip Uçağımızın Kaan isminin de yer alacağı, uluslararası standartlarda tescil edilecek en uygun ismi ne olmalıdır?
1) Milli Muharip Uçağımıza dünya askeri havacılığında muharip uçaklar için kural haline gelmiş formatta bir ismin verilerek tescil edilmesi gerekmektedir.
MMU’nun ismi olarak baştaki ilk harf Türkiye anlamında “T” harfi, yanında uluslararası havacılık literatüründe muharip uçak anlamında kullanılan “F” harfi ve bir tire işaretinden sonra verilecek iki rakam ve o rakamlardan sonra yazılan Kaan isminin yer alması doğru ve uygun bir seçenek olarak düşünülmektedir.
TF- harflerinden sonra verilecek iki rakamın 23 olarak seçilmesi ise büyük anlam taşıyacaktır. 23 rakamı, Cumhuriyetimizin kuruluşunun 100’ncü yılı olan 2023 yılının son iki rakamını temsil edecektir. 1 Mayıs 2023 günü yapılan açılış töreninde verilen Kaan ismi de iki rakamdan sonra ilave edilerek Milli Muharip Uçağımızın isminin “TF-23 Kaan” şeklinde seçilmesiyle doğru ve isabetli bir karar verilmiş olacaktır.
2) Dünyada muharip jet uçaklarının tescil edilmiş isimlerine baktığımızda, TF-23 Kaan isminin dünyadaki benzer muharip uçaklarla uyum sağladığı görülecektir. Bu şekilde bir uygulamaya Güney Kore’nin 2021 yılında hangar çıkışını yaptığı muharip jet uçağına “KF-21 Boramae” ismini vermesi örnek gösterilebilir.
“K” harfi Kore, “F” harfi Fighter, 21 rakamı uçağın hangardan çıkış tarihinin son iki rakamı, Boramea (Kore dilinde Doğan) olarak isimlendirilmiştir. Dünyadaki bütün muharip uçaklar (birkaç istisna dışında) tek başına bir isimle değil, ismin başına (savaş uçağıysa “F”, ulaştırma uçağıysa “C” gibi) uçağın görev fonksiyonunu gösteren harf ve iki rakam yazılmaktadır.
Savaş uçaklarının isimlerine örnekler olarak F-86 Sabre, F-15 Eagle F-104 Starfighter, F-22 Raptor, F-4 Phantom, F-18 Hornet, J-20 Chengdu, J-31 Shenyang, MIG-31 Foxhound, SU-57 Felon gibi isimler gösterilebilir.
3) Milli Muharip Uçağımızın hangar çıkışı töreninde üzerindeki KAAN kelimesinin dört harfinin de büyük harfle yazılmış olduğu dikkati çekmiştir. Bilindiği gibi, hepsi büyük harfle yazılan kelimelerin her biri, değişik anlamdaki kelimelerin baş harflerinden alınmış kısaltmalardır. Örnek olarak TBMM, TDK, DHMİ, SHGM, THY, TUSAŞ, TAI, TEI, IHA, SIHA, kısaltmaları gösterilebilir.
Oysa Kaan kelimesi değişik dört kelimenin baş harflerinden kısaltılmış değil; tek kelimelik bir “özel isimdir” ve dilbilgisi kurallarına göre ilk harfinin büyük harfle, diğer harflerinin küçük harfle yazılması gerekmektedir.
Kaan isminin “özel isim” formatında yazılmasına karar verildiği takdirde, kaligrafi ve hat sanatçıları tarafından ilk harfi büyük, diğer üç harfi küçük olacak şekilde güzel, zarif, estetik görünümlü bir isim hazırlanıp Milli Muharip Uçağımızın gövdesi üzerine yazılabilir.
İrfan Sarp
3 Temmuz 2023
