İster sivil, ister askeri. Gövdelerinin önemli bölümü kompozit olan hava araçlarında mevcut boyayı sökebilmek büyük ustalık ister. Bu işlem yapılırken kimyasal kullanılsa, kompozit yapı zarar görür. Zımpara ile çıkartılsa, günler alır. ABD Deniz Piyadeleri’nin tiltrotor hava aracı V-22 için bu sorun ‘ara boya’ ile gideriliyor.
Bir çözüm olarak mühendisler, kompozit malzemeleri kimyasal boya sökücülerden korumak için bir ara kat tabaka ekleme ve uçağı temizlemek için gereken elle zımparalama miktarını azaltma ticari uygulamasını benimsediler.
Uçağa uygulanan kimyasal boya sökücü ilk etapta gri, son kata etki etti. Ara kaplamaya da nüfuz eden sökücü bunun da çoğunu kaldırdı, ancak astarı ve alt tabakayı güvende tutarak görevini yerine getirmiş oldu.
Kimyasal sökücü, elle zımparalama süresinin çok kısa bir bölümünde son katın yüzde 90’ını çıkardı ve uçağın geri dönüş süresini en az bir buçuk gün kısalttı.
Maskelendikten sonra kimyasal boya sökücü uygulanan uçak bir saat bu şekilde bırakıldı. Boya kelimenin tam anlamıyla uçaktan döküldü ve ardından uçak sıcak su ve buharla yıkandı.
Ticari havacılıktan askeri havacılığa
Malzeme mühendisliği grubu 2010 yılında bu sorun üzerinde çalışmaya başladı. Hem Deniz Piyadeleri Cherry Point Hava Üssü’nde hem de Maryland, Patuxent River’daki Deniz Hava Sistemleri Komutanlığı (Naval Air Systems Command/NAVAIR) Karargâhında yıllarca süren mühendislik araştırmalarından sonra ekip, ticari uçaklarda kullanılmış, ancak askeri havacılıkta kullanılmayan bu ara kat boyama sürecini benimsemeye karar verdi.
2016 yılında boyanmış tüm V-22 Osprey’ler, astar ve son kat tabakaları arasında titizlikle sökülebilen bir orta kat boya tabakası almaya başladı ve orta kat, astar tabakasını ve kompozit yüzeyi kimyasal boya sökücüden koruyan bir polimer ağ oluşturdu.
V-22 Osprey büyüklüğünde bir uçağı elle zımparalamak zahmetli ve zaman alan bir işlemdir. Boya yüzeyinin yaşına ve sertliğine bağlı olarak, bir V-22’nin zımparalanması, son kat boyayı çıkarmak için sekiz ila 10 kişilik bir ekibin bir hafta kadar zamanını alabiliyor.
Denetçiler, elle zımparalamanın kompozit yüzeyin bütünlüğünü koruduğunu, ancak bunun işçilere zarar verdiğini söyledi. Elle zımparalama hala boyama sürecinin bir parçası olacak olsa da, malzeme mühendisleri kimyasal boya sökme işleminin zımparalama süresini üçte bir oranında azaltacağını tahmin ediyor.
