TÜBİTAK Uzay’ın proje yöneticiliği altında TUSAŞ ve Aselsan yürütücülüğünde ortaklaşa üretilen yerli uydu Türksat 6A yörünge yolculuğu başladı. Uydunun haberleşmesini İstanbul merkezli, TUSAŞ’ın iştiraki CTech şirketinin geliştirdiği sistem ile yapıyor. Uydu ve ana merkez arasındaki mesafe tam 70 bin kilometre.
Türkiye’nin yanında Avrupa, Kuzey Afrika, Ortadoğu ve Asya kıtasının büyük bölümünü kapsama alanına alarak 5 milyarlık bir nüfusa hizmet sağlayacak Türkiye’nin ilk yerli geosenkron haberleşme uydusu, sonrasında görevini sürdüreceği 42 derece doğu boylamında ve 35 bin kilometre irtifadaki yörüngesine yerleşerek 15 yıl boyunca burada hizmet verecek.
Özel haberleşme sistemi
TÜRKSAT 6A uydusu ile ülke tarihimizde ilk defa 70 bin km mesafeden haberleşme gerçekleştiren yerli firma olacaklarının altını çizen CTech Genel Müdürü Dr. Cüneyd Fırat, şunları söyledi:
“CTech olarak uydunun üzerinde üretilen kritik veriler olan telemetrilerin uydu yer kontrol istasyonuna gönderilmesini, uzaktan kontrolünü sağlayan telekomutların uydu bilgisayarı tarafından alınmasını ve yörüngesinin yüksek hassasiyetle belirlenmesini sağlayan mesafe ölçüm sinyalinin iletimini sağlayan Telemetri, Telekomut ve Mesafe Ölçüm Alt Sistemini geliştirdik. Bu alt sistem sayesinde TÜRKSAT 6A uydusu, kesintisiz olarak 7 gün 24 saat yer istasyonu ile haberleşebilecek.”
Deniz, kara ve havadan sonra uzayda
2005 yılında kurulan CTech, 2007 yılında uydu haberleşme ürünleri üzerine çalışmalarına başlamış, 2014 yılında da TÜRKSAT 6A – Telemetri, Telekomut ve Mesafe Ölçüm Alt Sistemi sözleşmesini imzalamıştı. TÜRKSAT 6A’nın uzaya gönderilmesiyle teknolojik ürünler sunduğu deniz, hava ve kara alanlarına uzayı da ekleyen firma uydu alanında yeni iş birlikleri için çalışmalarını sürdürüyor.
Uzayda da yerli üretim imzası
Deneyim ve yenilikçi ruhu birleştirerek yerli üretimi uzaya da taşıdıklarını belirten Fırat “CTech olarak daha önce yurt dışından tedarik edilen haberleşme uydularında yine yabancı üreticiler tarafından geliştirilmiş olan bu alt sistemin tamamını oluşturan ekipmanları, yerli olarak geliştirmekte ve üretmekteyiz. Bu kapsamda uyduda üretilen verilerin yer istasyonuna aktarımını sağlayan telemetri vericiler, yer istasyonundan gönderilen komutların uydu tarafından alınması ve işlenmesini sağlayan telekomut alıcılar, verilerin uydudan yer istasyonuna veya yer istasyonundan uyduya aktarımını sağlayan antenler ile uydu içerisinde sinyallerin doğru noktalara iletimini sağlayan dalga kılavuzu ekipmanlar CTech tarafından sağlandı.
2014 yılından itibaren üzerinde çalıştığımız ve uydu üzeri son entegrasyon işlemini de 9 Mayıs 2024 tarihinde gerçekleştirdiğimiz projedeki her bir arkadaşımız büyük özveri ve titizlikle çalıştı, zorlu kabul ve kalite kontrol testlerinin üstesinden geldi. Süreç kalifikasyonu konusunda çok değerli bir birikim edindik. TÜRKSAT 6A ile birlikte deniz, kara ve hava platformlarından sonra uzayda da ürünlerimizin olması bizim için ayrı bir mutluluk kaynağı. Gelecekte de Türkiye’den veya başka ülkelerden uzaya belli segmentlerde uydu gidecekse CTech Telemetri, Telekomut ve Mesafe Ölçüm Alt Sistemiyle gitmesi için çalışmaya devam edeceğiz.”
Telemetri, Telekomut ve Mesafe Ölçüm Alt Sistemi nedir?
Telemetri, Telekomut ve Mesafe Ölçüm Alt Sistemi, uyduların en kritik alt sistemlerinden birisidir. Uyduda üretilen sağlık bilgileri olan telemetriler, uydunun uzaktan kontrolünü sağlayan telekomutlar ve uydunun yörüngesinin yüksek hassasiyetle belirlenmesini sağlayan mesafe ölçüm işlevi bu alt sistem aracılığıyla sağlanmaktadır.
Bir başka deyişle uydunun, yer istasyonları aracılığıyla izlenmesini ve kontrolünü sağlayan bütün veri akışı, Telemetri, Telekomut ve Mesafe Ölçüm Alt Sistemi üzerinden gerçekleşmektedir.
Hangi ara sistemlerden oluşuyor
- Alıcı ve verici birimler,
- Antenler,
- Antenler ile alıcı-verici birimler arasında sinyal aktarımını sağlayan bileşenlerden oluşmakta.
Telemetri, Telekomut ve Mesafe Ölçüm Alt Sistemi ve ekipmanları, yersabit uydularda asgari 15 sene boyunca 7 gün 24 saat kesintisiz olarak yer istasyonları ile haberleşmeyi sağlayacak şekilde geliştirilmişlerdir. Bu sebeple belirtilen süre boyunca yörüngede maruz kalacağı radyasyon benzeri zorlayıcı koşullara dayanabiliyor.
