Tolga ÖZBEK
Son günlerde Rusya’dan kiralanan Beriev imalatı Be-200 tipi amfibik yangın söndürme uçakları gündemde. Ancak sessiz sedasız bir çalışma da son aşamada. Önümüzdeki günlerde Savunma Sanayi Başkanlığı (SSB) ve STM koordinasyonunda Yangın Söndürme Uçağı Alım İhalesi için son viraja giriliyor. Bir tarafta Be-200, diğer tarafta da Viking Canadair imalatı CL415 ile CL515 var. Seçim tek uçaktan yana mı olacak veya karışık bir filo mu planlanıyor, henüz bilmiyoruz…
ÇALIŞMALAR SSB VE STM TARAFINDAN YAPILIYOR
Adı ihale olsa da koordinasyon SSB’de. Projeyi yapan ise STM. Özel bir şirket olan STM’nin raporları önemli ölçüde tamamlandı. Taraflardan son fiyatları istendi. Bu konuda son bir rapor STM tarafından hazırlanacak ve sonrasında karara bağlanacak.
tolgaozbek.com sitemizin kulislerden aldığı bilgiye göre, proje Kanada tarafından yakından takip ediliyor. Hatta geçtiğimiz günlerde İnsansız Hava Aracı sistemlerimizde kullanılan Wescam özel kamera sistemi konusunda Kanada uyguladığı ambargoyu kaldırmıştı.
Kanadalı Viking Grubu tarafından satın alınan Canadair’in iki amfibik uçağı CL415’in son modeli ve şirketi geliştirdiği henüz ilk uçuşunu yapmayan CL515 Türkiye’ye öneriliyor.
CL415, 6 bin litre su kapasiteli. 4 noktadan su boşaltımı yapabiliyor. En büyük avantajı, çok alçalıp suyunu boşalttıktan sonra pilotlar gaz açtığında çok hızlı motorların reaksiyon vermesi ve yükselmeye başlaması.
Yeni model CL515 ise önümüzdeki yıllarda imalat hattına girecek. Taşıma kapasitesi yüzde 15 arttırılan uçak, yeni nesil motorları, tamamen Glass Cockpit yani ekranlardan takip edilen uçuş verileri ile yeni nesil bir uçak özelliğinde.
Viking, Türkiye’ye CL515 imalat hattı, parça üretimi, ASELSAN’ın sistemlerinin kullanılması gibi teknik konularda iş birliği de sunuyor. Şirket, önümüzdeki 10 yıl içinde Avrupa’da görev yapan çok sayıda uçağın değişimi ile ciddi bir pazar şansına ulaşılabileceğine dikkat çekiyor. Viking ayrıca THK’nın elindeki CL215’lerin bakım çalışmaları ile kullanılabilmesi için de Viking bir paket sunuyor.
RUSYA’NIN HEDEFİ KİRALANAN UÇAKLARIN SATIŞI
Rusya, geçen yıl Orman Bakanlığı ile THK arasındaki sürtüşmelerden sonra Teknofest’e Beriev Be-200 uçağını getirmişti. Orman Bakanı Pakdemirli de Beriev fabrikasını ziyaret etmişti. Bu gelişmelerinin ardından geçtiğimiz mayıs ayında yapılan kiralama ihalesi açılmıştı. İhalede katılacak uçakların en az 6 ton su taşıma kapasitesi talep edilmişti. Böylelikle THK’nın CL215’leri ihale dışı kalmıştı.
İhaleyi Be-200 kazanmıştı. Toplam 12,4 milyon dolara iki adet Be-200 kiralanmıştı. Bu uçaklar İzmir ve Antalya’da konuşlanacak. Orman yangınlarına müdahale edecek. Be-200 iki adet jet motora sahip, 12 ton su atabilen büyük bir uçak. Ruslar orman yangınlarının yanı sıra denizden yapılacak kurtarma operasyonlarında da Be-200’leri kullanıyor.
Uçağın bir başka avantajı da Avrupalı havacılık otoritesi EASA’dan aldığı onay. Ancak kullandığım jet motorlarının Ukrayna malı olması bu konuda Rusların nasıl adım atacağı soru işareti taşıyor. Ayrıca motorların ömrünün 6 bin saat olup bu süreç sonrasında değiştirilmesi gerekiyor.
KARMA FİLO GÜNDEMDE
Yapılan çalışma sonrasında hem Be-200 hem de CL4515 veya 515 için birlikte sipariş verilmesi de alternatiflerden biri. Sonuçta Be-200 geniş alan ve biraz daha düz arazideki yangınlar için çok daha etkili. CL415 veya geliştirilen CL515 ise daha sarp araziye yaklaşma yapabiliyor. Karma filo da kullanılması etkili bir yapı oluşturulmasına önemli bir platform oluşturabilir.
Burada eksik uçak açısından tek motorlu, turboprop uçak. Bu konuda neden bir çalışma yapılmadığı ise soru işareti taşıyor. Tek motorlu uçaklar özellikle yangın başladığında hızlı müdahale edebiliyor. Tek motorlu uçakların bir başka avantajı da sarp arazide operasyon gerçekleştirebilmesi.
THK VE ORMAN BAKANLIĞI
Türkiye, orman yangınlarıyla ilgili olarak 30 yılı aşkın süredir kiralama ile yoluna devam ediyor. Uzun yıllar Türk Hava Kurumu’ndan (THK) M-18 Dromader uçakları kiralandı. Bu tek motorlu uçaklar, alınan yanlış karar doğrultusunda hizmetten çıkartıldı. Yıllardır THK’nın Ankara Etimesgut Havaalanı’nda hurda olarak satılacağı günü bekliyor.
Sonrasında ise THK, Orman Bakanlığı’na CL215 tipi amfibik uçaklar kiraladı. Yapılan anlaşmaya göre ilerleyen zamanla birlikte piston motorlu CL215’ler turboprop motorlu CL415’lerle değiştirilecekti. THK’nın içinde olduğu yönetim kaynaklı kriz ekonomik krize dönüştü. Sözler unutuldu. Orman Bakanlığı da yeni ve kapasitesi yüksek uçak ihtiyacını sürekli gündemde tutmasıyla yeni anlaşma gerçekleştirilmemişti.
Yangın söndürme uçaklarının farklı alanlarda gündeme gelmesi sonrasında geçen yıl ekim ayında THK’daki seçim süreci gündeme getirilerek kayyum atanmıştı.
HELİKOPTEN FİLOSU YENİLENİYOR
Türkiye yıllardır Rus yapımı helikopterler kiralıyor. Mi-8, Ka-32 gibi helikopterler ülkemize gidip geliyor. Genel Maksat Helikopter İhalesi’nde Orman Bakanlığı için 20 adet T-70 imalatı gerçekleştirilecek. Bakanlık helikopter ihtiyacını T-70’lerle sağlamayı hedefliyor.
