Havacılığın geleceğinde daha temiz bir çevre için hidrojen yakıtı kullanacak uçaklar için önemli bir adım atıldı. Özel jetler için geliştirilen Pearl 700 motor tamamen hidrojenin yakıt olarak kullanılması ile çalıştırıldı.
İngiliz havacılık devi ve motor imalatçısı Rolls-Royce ile İngiltere’nin en büyük düşük maliyetli havayolu şirketi easyjet beraber motor geliştirecek. Hidrojen yakıtı kullanan motorlar, 2030’ların ortasından itibaren yolcu uçaklarında kullanılabilir hale gelecek.
Bu konuda ilk adımlar geçtiğimiz günlerde ABD’de atılmıştı. Hidrojen kullanarak uçan bölgesel uçakların uçuş testleri gerçekleştirilmişti.
İngiltere’deki Loughborough Üniversitesi ve Alman Havacılık ve Uzay Merkezi Deutsches Zentrum für Luft-und Raumfahrt (DLR) ile birlikte çalışan Rolls-Royce, hidrojenin bir havacılık yakıtı olarak kullanılmasına yönelik yolculukta önemli bir adımı daha geride bırakan kritik bir motor teknolojisini ortaya koydu.
Köln’deki DLR’de %100 hidrojenle çalışan Pearl 700 motorunun üzerinde yapılan testler, yakıtın maksimum kalkış ve itişini temsil eden koşullarda kullanılabileceğini kanıtladı. Halen Pearls 700 serisi özel jetlerde kullanılıyor.
Yanma sürecini kontrol etmek için gelişmiş yakıt püskürtme nozullarının başarılı bir şekilde tasarlanması sayesinde gerçekleşti. Hidrojen, kerosenden çok daha sıcak ve hızlı yandığı için bu, önemli mühendislik zorluklarının üstesinden gelmeyi gerektiriyor.
Yeni tasarım
Yeni nozullar, yakıtın reaktivitesini yönetmek için havayı hidrojenle aşamalı olarak karıştıran yeni bir sistem kullanarak alev konumunu kontrol edebildi. Rolls-Royce, testlerin başarıyla gerçekleştirildiğini ve emisyonların beklentiler doğrultusunda olduğunu bildirdi.
Münferit nozullar ilk olarak Loughborough’un yakın zamanda yenilenen tesislerinde ve DLR Köln’de orta basınçta test edildi. DLR Köln’de ayrıca nihai tam basınçlı yakıcı testleri de gerçekleştirildi.
Geçtiğimiz yıl easyJet ve Rolls-Royce, Birleşik Krallık’taki Boscombe Down’da modern bir uçak motoru olan AE2100’ü yeşil hidrojenle başarılı bir şekilde çalıştırarak dünyada bir ilke imza attı.
Son testler yanma unsurunun tam olarak anlaşıldığını gösterirken, yakıtı motora ulaştıracak ve bu sistemleri motora entegre edecek sistemler üzerindeki çalışmalar da devamlılığını sürdürüyor.
Hidrojen’in geleceği
Rolls-Royce Teknoloji Şefi Grazia Vittadini, konuyla ilgili yaptığı açıklamada şunları söyledi:
“Kısa sürede inanılmaz bir başarı elde ettik. Yanma sürecini kontrol etmek, hidrojeni geleceğin havacılık yakıtı haline getirirken endüstrinin karşılaştığı en önemli teknoloji zorluklarından bir tanesi. Bu başarımız bizleri ilerleyen süreçler için motive ediyor. easyJet, Loughborough Üniversitesi ve DLR’a bu dönüm noktasına ulaşmamızda gösterdikleri özveri ve destek için teşekkür etmek istiyorum”
easyJet CEO’su Johan Lundgren ise
şunları söyledi:”Hidrojenin kısa mesafeli havacılığın geleceği olduğuna inanıyoruz. Testlerimizin başarısı ve kaydedilen ilerleme bunun giderek daha da yakınlaştığını gösteriyor. Net sıfır yol haritamızda ortaya koyduğumuz iddialı hedeflere ulaşmamızda kritik bir rol oynayacağına inanıyoruz” dedi.
Loughborough Üniversitesi Araştırma ve İnovasyondan Sorumlu Rektör Yardımcısı Profesör Dan Parsons ise şunları söyledi:
“Loughborough’daki Ulusal Yanma ve Aerotermal Teknoloji Merkezi (NCCAT), ortaklarıyla birlikte, hidrojen yakıtı kullanan gelişmiş havacılık yakıt püskürtme nozullarının önemli testlerini ve geliştirilmesini desteklemekten mutluluk duyuyor. Bu adım, net sıfır havacılığa doğru büyük bir ilerlemeyi temsil ediyor ”
DLR Havacılık Bölümü Yönetim Kurulu Üyesi Markus Fischer, “Bu olağanüstü bir başarı öyküsü. Hidrojen test kabiliyetlerimizle katkıda bulunmaktan büyük mutluluk duyuyoruz. Teknoloji yolculuğunu desteklemek ve Tahrik Teknolojisi Enstitümüzdeki çalışmaların çeşitli makinelerde olgunlaştığını görmek çok heyecan vericiydi. Tetstlerimiz DLR’nin karmaşık uygulamalı araştırmalar konusundaki yeteneklerinin altını bir kez daha çizerken, yer tabanlı gaz türbinlerinin önemini gözler önüne seriyor” dedi.
Loughborough ve DLR’de test edilen teknolojiler, Rolls-Royce ve easyJet’in bir sonraki test aşamasına yardımcı olacak. Pearl motorunda gerçekleştirilen tam gaz hidrojen yer testlerine, Boscombe Down testlerinden edinilen bilgilere de dahil edilecek.
Bu durum sıvı hidrojen kullanan Pearl motoru üzerinde tam bir yer testine olanak sağlayacak. Hem easyJet hem de Rolls-Royce daha sonra bu teknolojiyi uçuşa taşıma konusunda ortak bir hedefe sahip.
Rolls-Royce, Birleşik Krallık Havacılık ve Uzay Teknoloji Enstitüsü HyEST programı, Almanya’nın LUFO 6 WOTAN programı ve Avrupa Birliği’nin Temiz Havacılık CAVENDISH programı aracılığıyla hidrojen araştırmaları için destek alıyor. Loughborough, HyEST ve CAVENDISH programlarının ortaklarından biri. DLR ise WOTAN ve CAVENDISH’in ortağı. easyJet, dar gövdeli uçaklar için hidrojen yanmalı motor teknolojisinin geliştirilmesini desteklemek üzere yatırım sağladı.
