Türk Havacılık ve Uzay Sanayii AŞ (TUSAŞ) Genel Müdürü Temel Kotil, CNN Türk’te gazeteci Hakan Çelik’in sorularını yanıtladı. Kotil, Hürjet, Milli Muharip Uçak (MMU), ATAK helikopteri, GÖKBEY, ve yerli motorlara ilişkin çok önemli açıklamalarda bulundu.
Kotil, TUSAŞ’ın ilk sesten hızlı uçacak jet uçağın Hürjet olduğunu söyledi:
“Bu uçağın motoru General Electric’in 404 motorudur. Boeing’in benzer uçağında var. Türkiye’de üretilen ilk jet uçağı, ses hızının 1.4 katı hızında uçacak” dedi.
Türkiye’nin savunma alanındaki tüm merak edilen sorularını Türk Havacılık ve Uzay Sanayi Genel Müdürü Prof. Dr. Temel Kotil cevapladı. ATAK helikopteri dünyadaki rakiplerini nasıl geride bıraktı? Hürjet ne zaman teslim ediliyor? Hürkuş hangi ülkelere satılıyor? Milli Muharip Uçak hangardan ne zaman çıkıyor?
HÜRJET SES HIZININ 1.4 KATI HIZINDA UÇACAK
“Tümüyle özgün bir tasarım. İlk uçuşu 18 Mart 2023’te yapılacak. Birçok genç arkadaşımız çalışıyor. Teknisyenler de var. 6 ay önce Gazi Üniversitesi Kahramankazan’dan mezun olup sisteme dahil ettiğimiz gençler var. 2 yılda tecrübe kazandılar. Bu uçağın motoru General Electric’in F404 motorudur. Boeing’in benzer uçağında (T-7 Red Hawk) var. Türkiye’de üretilen ilk jet uçağı, ses hızının 1.4 katı hızında uçacak.
Burada T50 de (Güney Kore KAI imalatı) var. Rakip bir uçaktır. Bu kadar güzel bir kokpit göremezsiniz. Dokunmatik bir ekrandır. Bütün özellikler içine gömülmüştür. Bu 10 numara teknolojidir. Basit değil, kumandasının kolaylığı devrim yapacaktır. Biz daha sonra başladığımız için dezavantajlı değiliz aslında avantajlı taraftayız. Sonradan gelmek dezavantaj değil, avantajdır.
DÜNYADA EN HIZLI YAPAN TÜRKİYE Mİ?
Geliştirme çalışmaları 5 yıl sürdü. 5 yıllık bir projedir. Boeing de hızlı yaptı. F-35, 20 yılda yapıldı. Şimdi başlarsan 7-8 yılda yaparsın. Dünya değişiyor, cihazlar değişiyor.
GÜVENLİK KONUSUNDA RAKİPLERİYLE AYNI SEVİYEDE Mİ?
Biz dünya klasındayız. Mühendislerimiz Türk mühendisi değil yurt dışından getirdiklerimiz de var. Malezya da mühendislik ofisi açtık. Pakistan’da açtık, şimdi Nijer’de açacağız. Gelişecek inşallah, Nijerli olup da Türkiye’de okuyan pırıl pırıl gençler var onları alıp eğitip Nijer’deki ofise koyacağız.
TOPLAM MÜHENDİS SAYISI KAÇTIR?
5 bin, 200’e yakın yabancı mühendis var.
HÜRKUŞ HAKKINDA
Hava Kuvvetleri’ne yaptığımız bir uçaktır, önümüzdeki günlerde teslim edeceğiz. Nijer’e iki tane satışımız gerçekleşti arkası gelecek, pilotları yetiştiriyoruz önümüzdeki aylarda teslim edeceğiz. Çad’a satış gerçekleşti inşallah oraya teslim edeceğiz. Bu eğitim ve savaşa hazırlık uçağıdır. F-16 ile yaptığımız bazı eğitimleri yapabiliyoruz. Üzerine füzeler yerleştirebiliyoruz.
‘DÜNYANIN SINIFINDA EN İYİ HELİKOPTERİ’
T129 ATAK, 5 tonluk bir helikopter, 5 ton sınıfının en iyi helikopteridir. ATAK helikopterinde daha çok ekipman var, devrim bu.
AKSUNGUR DENİZ VE ÖZEL KUVVETLERDE
Deniz Kuvvetleri ve Özel Kuvvetler’de uçuyor. 50 saat kadar havada kalabiliyor. 35 bin feetde operasyon yapıyor.
MİLLİ MUHARİP UÇAK (MMU)
18 Mart 2023’te hangardan çıkması bekleniyor. Teslim takvimi de 2028 yılıdır. Önce F-16 motoru kullanılacak ilk 7 uçakta. 2 motorlu bir uçaktır. Sonra kendi motorumuzu kullanmayı hedefliyoruz.
Türkiye’nin şu anda teknisyen limit problemi yok. TUSAŞ kendi yetiştiriyor. Tecrübeliler de gerekiyor o da dünyadan getiriliyor. Malezya elektronikte ilerde orada ofis açtık. Global düşünmek gerekiyor.
BU PROJELERİ YAPACAK FİNANSMAN VAR MI?
TUSAŞ olarak MMU altyapı yatırımlarını bitirmek üzereyiz, hangarı, tesisleri, insan kaynağı biz bunları temin ettik. Bundan sonra Türk mühendislere gidecek. O parayı buluruz, devlet bu parayı verir. Çünkü biz Türk mühendislerine veriyoruz. Türkiye mühendis yetiştiriyor. Türkiye’de cevher var. Pırıl pırıl gençler var bunları sisteme dahil etmenin metodlarını geliştirdik. TUSAŞ’ın parası bu insanlara gidecek. Bu insanlar da bunu ekonomiye tekrar geri verecek.
ANKA İHA SİSTEMİ
Dünyadaki diğer drone’lardan farkı savaş sahasında denenmesidir. Kullanan pilotlarımız 10 numara. Türkiye’nin çok güzel hava kuvvetleri var.
GÖKBEY TESLİMATA GİDİYOR
Teslime gidiyor. Askeri de kullanabilirsiniz. Yangın söndürme helikopterine dönüştürülebilir ama bu 6 tonluk bir helikopter çok su almıyor ama kullanılır. Bu bizim ilk göz ağrımız. Kokpitine bakarsanız geniş ekranı var, komşunun helikopterine bakın bu kadar güzel değiller. Bu tümüyle ASELSAN yapımıdır.
Savunma sanayii devlet tarafından yönetilmezse olmaz. Cumhurbaşkanımızın hassasiyetini biliriz, o hassasiyete ihtiyaç var. Ülkenin vizyonu, Cumhurbaşkanı’nın yönlenmesi ardından SSB Başkanı İsmail Demir. Bu ekip var. Bunların koydukları misyona biz genel müdürler uyarsak kazanırız. Vatandaş da bunu destekliyor başarılı olmak çok normal bir şey.
GÖKBEY, TEI MOTORUYLA NE ZAMAN UÇUYOR?
Gelecek sene inşallah uçacağız. Teslimat iki sene sonra olacak.
ATAK-2 HELİKOPTERİ HAKKINDA
Motor gücü yüksek, yeni silah sistemleri var. ROKETSAN’ın yeni füzeleri var. Sonradan gelmemiz negatif değil pozitiftir.
TÜRKİYE VE TUSAŞ OLARAK BURADAN DÜNYAYA HANGİ MESAJI VERİYORUZ?
Savunma sanayiinde ben altıncı yılımdayım. Sen yapmıyorsan hayatın tehlikede ve zorda. Bir şeyler satın aldığın zaman acaip muameleler var. Yedek parçayı vermiyorlar. Ülkeni seviyorsan kendi savunma sanayiini kur. Siyasi iradenin bunu anlaması gerekiyor. Siyasi irade olmadan savunma sanayii olmaz. Her ülkenin kendi savunma sanayii olmalı. Ukrayna üzdü, Yemen üzdü, Suriye üzdü. Her ülkenin kendi savunma sanayii olmalı.
UKRAYNA’DAKİ MÜHENDİSLERİN TÜRKİYE’YE DAVET EDİLMESİ SÖZ KONUSU MUDUR?
Oluyor, GÖKBEY uçtuğunda bizim kendi özgüvenimiz yerine geldi. Motor sadece Amerikan, bu özgüven gelince bir de bu genç yetiştirme metodu olunca artık kimseye ihtiyacımız kalmadı dersem olmaz da, yetiyor.
BİZ JET MOTORU VE HELİKOPTER MOTORUNDA BELLİ BİR SEVİYEYE GELDİK Mİ?
Türkiye herhangi bir teknolojiyi yapabilir. Burada bir problem yok. belirli bir finansman gerekiyor. İkincisi bunlar yalnızca vakit alıyor. Vakitte darlanmasın vatandaşımız ama elimiz başımıza yetiyor.”
