İspanyol Hava Kuvvetleri’nde sonra 7 ayda arka arkaya gelen 3 C-101 eğitim uçağı kazasının ardından yeni bir soruşturma başlatıldı. Yaklaşık 40 yıldır kullanılan ve önümüzdeki yıldan itibaren yerini PC-21’lere bırakacak jet motorlu C-101 uçakları mercek altında.
İspanya, havacılık sanayinde uzun yıllardır kendi tasarımlarını imal eden bir ülke. Hava Kuvvetleri’nin yüksek performanslı uçak ihtiyacı için CASA (Construcciones Aeronauticas SA) şirketi 1970’li yıllarda çalışmalara başladı. Amaç, giderek demode olan Hispano Saeta uçaklarının yerini alacak jet motorlu bir tasarım geliştirmekti.
Dizayn sırasına tek motorlu jet uçakta öğrenci pilot önde, öğretmen pilot ise arkada yani tandem bir düzen planlandı. Ses altı hızda görev yapabilecek uçak için motor olarak Amerikan Honeywell şirketinin TFE-731-5-1J motoru seçildi. C-101 adı verilen uçak için Almanya’da MBB ile ABD’de Northrop’tan da mühendislik desteği alındı. İlk uçuş 1977’de yapıldı.
Yaklaşık üç yıl süren test ve sertifikasyon sürecinin ardından C-101’ler İspanyol Hava Kuvvetleri’ne teslim edilmeye başlandı. Toplam 88 adet uçak envantere girdi. C-101, jet eğitiminin yanı sıra hafif silahları ile yakın hava desteği görevlerinde de kullanılabiliyordu. Aynı dönemlerde tasarlanan İngiliz Hawk, Alman-Fransız Alpha Jet ile birlikte C-101 de İspanya dışında pazar aramaya başlamıştı.
CASA, uçağı Şili (35 adet, Honduras (4 adet) ve Ürdün’e (16 adet) satmayı başarırken C-101’in en önemli tanıtımını ise İspanyol Hava Kuvvetleri akrobasi ekibi Patrulla Aguila yapıyordu. Bu küçük, akrobatik yeteceği yüksek uçakla yapılan gösteriler için ekip Türkiye’ye de gelmişti.
Aradan geçen yaklaşık 40 yıllık sürede uçağın dış kullanıcıları C-101’i emekli etmeye başladı. İspanya da Hispano Saeta ve C-101’in ardından kendi tasarlamak yerine farklı bir konsepte geçti. Jet motorlu uçak dönemini kapatarak turboprop motorlu İsviçreli Pilatus tasarımı PC-21’leri seçti. İspanya, 2021’den itibaren PC-21’lerini teslim almaya başlayacak. C-101’ler ise aşamalı olarak emekli edilecek.
ARKA ARKAYA GELEN KAZALAR
C-101’ler son demlerini yaşarken İspanyol Hava Kuvvetleri’nden arka arkaya kaza haberleri geldi. 6 Ağustos 2019 tarihinde La Manga’da meydana gelen kazada eski akrotim solo pilotu tek başına uçuş sırasında denize düştü. Pilot hayatını kaybetti.
İkinci kaza hemen arkasından 18 Eylül 2019’da meydana geldi. İçinde öğretmen ve öğrenci pilotun olduğu uçak Mar Menor’da düştü. İki pilot da hayatını kaybetti. Son kaza ise 27 Şubat 2020’de yaşandı. Akrotime ait uçak La Manga’da düştü. Kazada, Filo Komutanı Eduardo Fermín Garvalena öldü.
Son gelişmeler üzerine C-101’lerin uçuşları durduruldu. Teknik incelemeye alınan C-101’ler soruşturmanın tamamlanmasına kadar uçmayacak.
