Sosyal medya üzerinde Türk Hava Yolları uçaklarının bu kadar çok aşıyı taşıyamadıkları hakkında bazı bilgiler paylaşılmaya başlandı. Bir milyon doz Çin aşısı Sinovac’ın bin metreküpten fazla yer tutacağı iddiaları ortaya atıldı.
Sinovac aşı için soğuk zincire gerek yok. Şöyle bir hesap yapalım. Bir aşının paketinin boyutu 5 santimetreye 2 santimetre. Paketin derinliği de 2 santimetre olsun. Bir paket aşının toplam kapladığı hacim 20 santimetre küp.
1 metre küp 1,000,000 cm3’e eşit olunca bu paketin içine 50 bin adet aşı koyabiliyorsunuz.
6 milyon aşı için de paketlerin toplam büyüklüğü 130 metre küpe ulaşıyor.
777 YOLCU UÇAĞI KAÇ METRE KÜP ALANA SAHİP?
Uçuşlar Boeing 777-300ER uçakları ile THY tarafından gerçekleştirildi. Bu uçaklar kargo değil, yolcu modeliydi. Aşı hafif. Ama hacimli. Uçağın gövde altındaki kargo bölümünün hacmi ise 201,67 metre küp.
Boeing 777F uçaklarında 520 metre küp (102 ton). Ön taraftaki 1 ve 2 numaralı bölüm 94, 2 numaralı bölüm (3 ve 4) 90,6, 5 numaralı bölüm de 16,99, en arka bölüm de 0.08 metre küp alana sahip.
KARGO UÇAKLARI NE KADAR KAPASİTELİ
THY’nin kargo uçaklarının hacim olarak kargosu ise Airbus A330F’lerde 330 metre küp (64,4 ton), Boeing 777F uçaklarında 520 metre küp (102 ton). Ön taraftaki 1 ve 2 numaralı bölüm 94, 2 numaralı bölüm (3 ve 4) 90,6, 5 numaralı bölüm de 16,99, en arka bölüm de 0.08 metre küp alana sahip.
Aşıların tekli siringa ile geldigini sananlar var sanırım. Aşılar cam siseler ile geliyor. İlk gorulen fotolar test asamasi icin üretilen aşılar idi. İstenirse 10 milyon da gelir ama çin tarafinda aşılama baslayinca stok sıkıntısı ortaya çıktı.
Bildiğim kadarıyla SinoVAC aşılarının yanında enjektörler gelmiyor; kullanılan enjektörler yerli üretim. Aşılar bir karton kutu içinde 40 ya dda 50 doz (turuncu kapaklı minik şişecikler, muhtemelen cam değil de plastik) olarak paketlenmiş. Sonra bunlar daha büyük master kartonlara yerleştirilmiş. Bunlar da palet üzerine yerleştiriliyor, ya da Envirotainer’lar içine. Bu şekilde yüklenince ister istemez kargo kompartımanının 77W’lerde 201 m3 civarındaki hacmini yüzde yüz kullanamıyorsunuz… Galiba yarın bu aşı ambalajlarının tam detayını öğrenebileceğim. Enjektörler de Çin’den geliyor olsa zaten (varsayalım) 100 cm3’e sığacak aşının 40 ya da 50 doz aşınını enjektörü 100 değil 150 cm3 hacim kaplayacaktır. Bir doz aşı kesinlikle enjektörüyle birlikte paketlenmiş değil; bunu gözlerimle gördüğüm için peşinen teyid edebilirim.
Aşağıdaki bilgiler kesine çok daha yakındır.
Şöyle ki: SinoVAC Covid-19 aşıları Turuncu-Beyaz baskılı kutular içinde sevk ediliyor. Bu kutunun kesin ölçüleri 15.0*9.5*4.5 cm’dir. Dolayısı ile 1 m3’lük hacimde: 100*100*100/(15.0*9.5*4.5) = 1.560 aşı kutunu sığdırmak mümkün. Ben ilk gidişimde bu kutunun içini görmüş ancak kutu içinde kaç doz (şişecik) olduğunu sayamamıştım. Bu gidişimde bana kapalı kutu gösterildi ve içinde 30 doz aşı olduğu söylendi.
Bu durumda 1 m3’te teorik olarak 46.800 doz aşı olması mümkün.
77W’nin (Boeing 777-300ER yolcu uçağının) alt kargo kabini kapasitesi 201 m3 olduğundan bu hacme teorik olarak ve yığma şekilde 9.406.800 doz aşı istiflenebilir.
Ancak bahsettiğim bu kutular uçağa yığma olarak yüklenmiyor. Bu kutulardan sayısını bilmediğim adedi master kartonlara konuluyor, master kartonlar da palet üzerine yerleştiriliyor. Bir palette kaç master karton ve dolayısı ile kaç kutu ve kaç doz aşı olduğunu bilemiyorum. Paletler de öyle açıkta mı yükleniyor yoksa Envirotainer denilen ısı kontrollü konteynerlere mi konuluyor; orası da biraz meçhul…
Aşılar enjektörsüz olarak geliyorsa, ve yukarıdaki ambalajlama durumuna göre uçak kargo kabinindeki boş kalan “hava hacmi” de toplamın %30’u ise bir 77W uçakla gelen aşı dozu sayısı 6.584.760 mertebesine düşer ki o zaman 6.5 milyon doz aşının geldiği doğrudur.
Ancak ben bu aşıların kutu içindeki halini de gördüm. Gözümün önünde kalan sişecik boyutlarına itibar edersem, bir kutu içinde 30 değil, 40 doz aşı olması bana daha mümkün gözüküyor. Bana “30” diyen kişi yanılmış olabilir. Zira 30 doz aşı varsa bunlar 6*5 dizilmiş olur; benim gördüğümde uzunlamasına 6 şişecik yoktu sanırım, 8 olabilir. O zaman da bir kutuda 40 doz aşı vardır, bu durumda da hava taşınan hacim de hesaba katılırsa bir 77W’de olasılıkla 8.750.000 doz aşı dahi gelebilir.
Bu Covid-19 aşılarını klasik grip aşılarıyla karıştırmayalım. Zira bunlar enjektörlü olarak geliyor. Bugün olduğum ve yine SinoVAC menşeli klasik grip aşısının kutusunun boyutları 13.5*3.25*2.5 cm. Yani 1 m3’te (yığma olarak) sadece 100*100*100/(13.5*3.25*2.5)= 9.116 doz aşı olabiliyor… Covid-19’da ise bu sayı m3 başına en az 46.800 (veya olası olarak 62.200) olabilmekte.